Tag Archief van: ted van lieshout

Boer Boris en de olifant. Ted van Lieshout & Philip Hopman

Boer Boris is vroeg opgestaan
Hij heeft alvast de was gedaan.
Hemden, broeken hangen fijn
droog te waaien aan de lijn.

Wat schijnt daar door het laken heen?
Boer Boris ziet het al meteen!
[…]
Ted van Lieshout. Uit: Boer Boris en de olifant. Tekeningen Philip Hopman. Gottmer,  2018
Er komt geen eind aan de Boer Borisreeks van Ted van Lieshout en Philip Hopman. Niet alleen kinderen zijn dol op de belevenissen van de kleine boer en zijn vrienden en familieleden, ook de schrijver en tekenaar hebben zo te zien nog steeds plezier in hun creaties.
Dit is het tiende deel van de serie en veel peuters en kleuters kennen alle voorgaande delen uit hun hoofd. Lang leve Boer Boris.
Leeftijd: 3+

Ze gaan er met je neus vandoor. Ted van Lieshout.

Er heeft vannacht een sneeuwman
in de tuin gestaan. Een konijn kwam
tevoorschijn en keek zo lief

dat de sneeuwman ervan smolt.
Hij boog zich voorover om het konijn
teder te kussen en plotseling beet

het beest hem in zijn neus. Het rende weg
met in zijn bek de wortel die hij uit
het gezicht van de sneeuwman getrokken had.

Zo is de liefde. Je dénkt dat er
van je gehouden wordt, maar
ze gaan er met je neus vandoor.
Ted van Lieshout. Uit:  Ze gaan er met je neus vandoor. Illustraties en vormgeving Ted van Lieshout. Leopold, 2018.
Met bovenstaand gedicht begint dit, opnieuw uiterst bijzondere, boek van Ted van Lieshout. Meteen erna ziet de lezer twee witte pagina’s, gevolgd door een bezorgde doch hilarische dialoog tussen de letters zelf die deze bundel graag willen maken maar constateren dat de dichter onder de tafel ligt.
Als ze hem vragen waarom is het antwoord: liefdesverdriet. Hij wil niet meer schrijven. Zorgelijk, aldus de letters, hoe kunnen ze nou een boek maken zonder de dichter? Trouwens, waarom ligt hij eigenlijk onder de tafel en niet gewoon in bed? “Hij zegt dat hij een bijzonder mens is en zo iemand doet het anders dan gewone mensen”  krijgen ze als antwoord.
Als het verhaal in dit boek net zo autobiografisch is als deze zin, heeft van Lieshout zijn pijn op briljante wijze omgezet.
De (zwarte) letters raken na wat plichtplegingen in oorlog met (rode) letters van een andere  dichter, Hilda Steunvoet, die ze eigenlijk als partner voor hun eigen dichter hadden bedacht, behalve dat hun dichter van mannen houdt en ouder is.
Na wat gehakketak duwen de rode de zwarte letters van de pagina’s – let wel, alles in een spectaculaire, volkomen originele en geniale vormgeving – , er volgen een paar gedichten van deze onbekende dichter, over Ieper en de Eerste Wereldoorlog, maar uiteindelijk winnen de zwarte letters de strijd, al zijn er wat casualties: “..jn we er allemaal nog wel? Er       jn gaten in ons ge allen. W e jn er nog?”
Volgt een laatste gedicht over een berg die wilde groeien met als slotregel “Je tranen zijn warm. O, vergeet dat toch niet!”, al mist de i het puntje, want die is in de letteroorlog gesneuveld.
Niet alleen weet van Lieshout weer een boek te maken dat niemand voor hem heeft gemaakt, ook mengt hij op onnavolgbare wijze vorm en inhoud tot een zinvol geheel, waar maar een paar gedichten in staan, maar de achterliggende gedachte luid en duidelijk over het voetlicht komt. Een bijzondere dichter en vormgever, dat is zeker.
Leeftijd: 9+

 

In bad met Boer Boris

Kletter spetter spat,
wie zit er in het bad?
Boer Boris in zijn blote gat.
Waarom zit Boris in het bad?

Hij heeft een poepje vastgehad
omdat het aan zijn laars vastzat.
Hè bah, wat vies, Boer Boris!
Je weet toch dat dat goor is?
[…]
Ted van Lieshout. Tekeningen Philip Hopman. Gottmer, 2018.
Juist als je denkt dat het duo van Lieshout – Hopman onmogelijk nog iets nieuws kan bedenken voor een vervolg op de succesrijke Boer Boris-serie komen de twee met een onvoorziene verrassing: een plastic badboekje over Boer Boris, met weer zulke grappige, originele gedichten dat ik al lezend een schaterlach niet kan onderdrukken. De rijmen zijn strak van vorm en als altijd prettig inhoudelijk, de tekeningen van al die beesten in het bad subliem. De duizenden fans van Boer Boris zullen hun geluk niet op kunnen met dit boekje.

Ik hoop dat de twee mannen tot het eind der dagen doorgaan met het maken van Boer Borisboeken. Leuker kun je het niet krijgen, voor peuters en kleuters én voor hun ouders.
Leeftijd: 1+

Boer Boris gaat naar de markt

De halmen stonden op hun hoogst.
Boer Boris heeft de maïs geoogst.
Die wil hij gaan verkopen.
Maar als hij naar de markt toe gaat,
ziet hij een bord en daarop staat:
VERBODEN OM TE LOPEN!

Boer Boris is al heel vroeg wakker.
Hij haalt het koren van de akker,
voor beschuiten en voor broden.
Maar als hij naar de markt toe gaat,
ziet hij een bord en daarop staat:
FIETSEN IS VERBODEN!
[…]
Ted van Lieshout. Uit: Boer Boris gaat naar de markt. Illustraties Philip Hopman. Gottmer, 2015.
Niet lopend, niet met de fiets! Ook met de motor, de auto, een boot of een raket mag Boer Boris zijn producten niet naar de markt brengen. Hoe lukt het dan wel?
Het vijfde Boer Borisboek, de zegetocht van het blauwgeoveralde jongetje lijkt niet te stuiten. Kinderen krijgen Boer Boristaarten voor hun verjaardag, spelen Boer Boris na en staan in de rij voor voorleessessies met schrijver en illustrator.
Komt er een zesde deel? Lees hier het antwoord van Ted van Lieshout: Een zesde Boer Boris?
Leeftijd 3+

Het rijmt. Dertig jaar dichterschap van Ted van Lieshout

Ik ben een held, ik ben een held
in een wereld vol geweld.
Ik ben een held en ik ben machtig,
ik ben fantastisch, ik ben prachtig,
er is niemand net zo moedig
en zo stoer en zo koelbloedig
…
Als het spookt bij jullie thuis, dan roep je mij.
Ik kom eraan en maak het huis van spoken vrij.
Zie je een schaduw op ’t behang,
en ben je in het donker bang
en hoor je stemmen op de gang? Haal mij erbij!
…
Ik red de wereld en de maan
en als de zon niet op wil gaan
ga ‘k zelf wel aan de hemel staan! Zoals ik zei:

Ik ben een held, ik ben een held!
De wereld is op mij gesteld.
Ik ben een held en ik ben machtig,
ik ben geweldig, ik ben prachtig,
er is niemand net zo moedig
en zo stoer en zo koelbloedig
[…]
Ted van Lieshout. Uit: Het rijmt. Veel versjes & liedjes 1984 – 2014. Leopold, 2014. 
Alle elementen die de poëzie van Ted van Lieshout dwars, stout, gelaagd, grappig, licht en raak maken zijn ook te vinden in ‘Het rijmt’, een jubileumbundel ter ere van zijn dertigjarige dichterschap. De gedichten en liedjes, veelal ongepubliceerd, sommigen voor Sesamstraat, sommigen voor theaterorkest Maxtak, zijn bedoeld voor jongere lezers, hoewel iedere taalliefhebber, ongeacht zijn leeftijd, per direct blij wordt van dit boek. ‘Of een gedicht moet rijmen’ vragen veel mensen. Nee. Rijmen is een vak apart, dat maar al te vaak verzandt in een zouteloze, nietszeggende woordenbrij. Maar Ted van Lieshout beheerst het tot in de puntjes van zijn haarvaten, net als ritmisch en metrisch schrijven. Alles bij elkaar geeft het de gedichten en liedjes een dansante sfeer.
Vormgeving en illustraties zijn eveneens van de hand van van Lieshout, en even prachtig als de gedichten. Jammer dat er geen cd bij het boek zit waarop je de liedjes kunt horen.
Leeftijd: 3+

Winnaar Woutertje Pieterse Prijs 2012

Daar is ‘ie dan: de vijfentwintigste winnaar van de Woutertje Pieterse Prijs, de grootste kinderboekenprijs van  het Nederlandse taalgebied: Ted van Lieshout met Driedelig Paard. Van harte Ted! 
Driedelig Paard is een rijk, gek, briljant boek, klik HIER  voor mijn recensie indertijd. 
Aan de slag in de klas met Driedelig Paard? Lieke van Duin en Jos van Hest van Leesgoed hebben geweldige Lestips bij het boek gemaakt en dan opeens kun je Driedelig Paard ook bij jongere groepen gebruiken. 
Meer weten over de prijs, vroegere winnaars of het jubileumboek ‘Voort weer gespoord naar een nieuw avontuur’ met de vijf Roverhoofdmannen erin? Klik HIER

Superhelden

Eindelijk is ‘Vijf draken verslagen’, Querido’s Poëziespektakel 4, uit met 96 pagina’s  heerlijke kindergedichten en -tekeningen over grote en kleine helden. Voor poëzieliefhebbers een driesterrenmaaltijd! Hier vast een van de gedichten:
Ik zal je zeggen hoe dat gaat:
Tzik!
Bliksem
in je mik!
Je skelet staat te tikken
en te hikken
tot je
alle botjes
weet te
zitten
so
wat deed dat pijn, vooral
de botjes
in mijn
piemel

Er kwam geen geluid mijn mond uit,
alleen maar een zwart wolkje
Het smaakte naar benzine
Nu noemen ze mij Elektroman
Een naam moet je verdienen
Simon van der Geest. Piesen op het schrikdraad. Dit gedicht is geplaatst met toestemming vooraf van uitgeverij Querido.
Querido’s Poëziespektakel 4. Samenstelling Ted van Lieshout, 78 dichters, 25 tekenaars. Querido 2011.

Driedelig paard

Zal er ooit iemand zijn die voor het
raam zit en naar buiten kijkt en dan
gelukkig is omdat ik buiten aan het
…………………………………………..
…………………………………………..
…………………………………………..
alles is kalm, behalve de wind die
ruist door de boom en de blaad-
jes die rusteloos ritselen en dat ik
………………………………………….
………………………………………….
………………………………………….
mooi. Zal er ooit zo iemand ko-
men? Het hoeft niet op een zo-
merdag. Het mag ook in de winter.
Bovenstaande is een stukje uit een blokgedicht. Op de puntjepuntjepuntjes staan in het echt regels tekst. Blokgedichten zijn bedacht door multikunstenaar Ted van Lieshout en staan in zijn nieuwste bundel ‘Driedelig paard’, prachtig vormgegeven door hemzelf. De tekst hierboven lijkt nog een beetje op wat de meesten van ons kennen als een gedicht maar de meeste van de 43 blokgedichten in de bundel lijken op stukken proza. Lange zinnen lopen achter elkaar door en vulwoorden als ‘want’, ‘omdat’ en ‘toen’ komen regelmatig voor. De blokgedichten zijn mengvormen van verschillende soorten teksten: brieven (zoals tussen een oma en haar kleinkind), reclame, stukjes dagboek, verhalen (over een paard als verjaardagscadeau, een elfje (knipoog naar de versvorm elfje?), een kabouter), nieuwsberichten, advertenties.
Zijn het gedichten? Geen idee. Doet het ertoe? Lees ze jezelf of iemand anders maar eens hardop voor. Gedichten herken je aan hun vorm en ritme, metrum, de compacte taal, de strofenbouw, eventueel rijm. Zo leren we dat aan elkaar. Misschien moeten we dat bijstellen. Snap je het abstracte werk van Mondriaan als je zijn vroegste schilderijen niet kent? Begrijp je de blokgedichten van Ted van Lieshout als je zijn vroegere gedichten nooit hebt gelezen? Ted zelf vindt het poëzie: “Bij poëzie gaat het veel meer om beleving van de taal zelf; je leeft niet mee met het verhaal, maar met de taal” schrijft hij op zijn weblog. De blokgedichten in de bundel gaan over ouder worden, familierelaties, doodgaan, verlies. Over liefde. Ze spelen met sprookjes en fabels en moderne taal, ze reageren op maatschappelijke misstanden en knipogen naar Van Lieshouts vroegere werk. Ze zijn mooi, grappig, raar. Wrang en licht. En dan heb ik het nog niet gehad over de zestien beeldsonnetten in het boek. Beeldsonnetten zijn gedichten zonder woorden. Coupletten van 2x 4 en 2x 3 regels gefotografeerde radijsjes.
Champignons, wereldbollen. Veelkleurige parasolletjes. Ook bedacht door Van Lieshout, die sonnetten en blokgedichten ook op elkaar laat reageren.
In taal, beeld en vorm is deze bundel grensverleggend, verrassend en heel erg mooi. In ‘Driedelig paard’ komt alles wat Ted van Lieshout tot nu toe heeft gemaakt op een oeroorspronkelijke, spannende manier bij elkaar.
Ted van Lieshout. Driedelig paard. Leopold, 2011. Weblog Ted van Lieshout

Rumoer rumoer!

Rumoer, veel rumoer in kinderboekenland! Over de Prijs van de Nederlandse kinderjury bijvoorbeeld. Veel kinderboekenschrijvers vinden dat de boeken van Geronimo Stilton niet mee zouden moeten kunnen doen, omdat ze geschreven worden door een heleboel anonieme schrijvers en niet door één schrijver. Dat is niet eerlijk, zeggen ze. Ze zeggen dat de prijs van de Nederlandse Kinderjury naar een echte schrijver moet gaan, die zelf al zijn of haar boeken heeft geschreven, ook al vinden sommige schrijvers het toch ook fijn dat zoveel kinderen nu boeken lezen dankzij muis Geronimo.
Paul van Loon schrijft erover op zijn weblog: “Als mijn boek WEERWOLFBENDE uitgekozen wordt door de Nederlandse Kinderjury, heb ik eigenlijk niet zo veel zin om op het podium te gaan zitten naast een man/vrouw in een muizenpak, die niet de schrijver is van het boek dat na een intensieve tv-reclamecampagne gekozen is (en ongetwijfeld dus zal winnen.)… Want het is een beetje raar dat je met vier schrijvers daar zit en met één verklede figuur die niet de schrijver is van het boek dat bij de vijf uitverkozen boeken hoort. Ik weet dus nog niet zo goed of ik er naartoe zal gaan, want natuurlijk wil ik al die kinderen die eventueel op mijn boek gestemd hebben niet teleurstellen. Dat zou minachting zijn van de stemmers en dat wil ik echt niet! Dit is dus echt een probleem. jongens en meisjes! Ik weet nog niet wat ik zal doen. Wat vinden jullie?” Zijn tweede blogberichtje erover vind je hier.
Als je wilt lezen wie er nog meer over geschreven hebben,  kijk dan eens op de weblogs van Ted van Lieshout (lees ook alle reacties),  Manon Sikkel op 14 maart, Jan Paul Schutten en Bart Moeyaert.
Wat vind je er zelf eigenlijk van? Of wil je liever gewoon stemmen? Dat kan hier!
In Belgie is het nog steeds Jeugdboekenweek Zie Kinderboekenblog.nl, over geheimen. Met bijvoorbeeld een geheim vervolgverhaal door kinderboekenschrijvers, -tekenaars en kinderen. Volg de tips en win het boek op de laatste dag van de jeugdboekenweek, dat is 3 april: zie hier.
Verder heeft de Australische tekenaar (!verrassing) Shaun Tan de zowat belangrijkste kinderboekenprijs van de wereld, de Astrid Lindgren Memorial Award gewonnen. Volgens de jury is Shaun een “meesterlijk visueel verhalenverteller”. Klik hier voor het blogbericht over zijn boek ‘Verhalen over een verre voorstad” .
Is dat alles? Nou nee natuurlijk. In kinderboekenland gebeurt veel meer. Vandaag nog één berichtje:  kinderboekenuitgevers  Querido, Leopold en Ploegsma en educatieve uitgeverij Zwijsen gaan samen digitale kinderboeken uitgeven voor smartphones, tablets en digitale schoolborden. Dat wordt vast een succes. Als ze de schrijvers van de boeken nou ook goed betalen, is dat ook weer geregeld!

Hou van mij

Eva
Als God tot aan de eerste zondag hemel en heelal schiep
(of als de  hemel er altijd al was, wat had God dan te doen
al die tijd dat er nog geen dagen waren en nergens licht?
Of als er niets was, hoe kwam  hij dan temidden daarvan
op het idee om zo maar ineens aan iets te beginnen?
En schiep God zichzelf toevallig of expres uit waarvandaan?)
als hij op aarde knarkruid en meizoentjes plantte, dieren…

Of:

De zon is door de stad gezakt,
de daken gloeien na.
Er brandt iets aan de horizon…
Of: 
Boekje open
Hoe ga ik open als een boek?
Ik wil mezelf eens lezen,
bladeren en kijken
hoeveel pagina’s ik tel…

Of

Maggiblokjes
Vroeger pulkte ik de Maggiblokjes uit hun papiertje
en likte er even aan voor ze de pan in gingen, want
soep wordt helemaal niet lekker, zei mijn moeder,
als er geen kind aan gelikt heeft. Later deed ik dat….
Of:
Door Bart
Hier ben ik en ik doe maar wat.
Ik weet niet wat ik moet.
Ik dacht dat ik een reden had,
maar die is ook niet goed…
Of 
Hollend huis
Is een slak
een slome slijmerd
of een huis op hol?…

Of of of. Ted van Lieshouts ‘Hou van mij’ is één doorlopend feest van sterke, stoere, lieve, grappige, verdrietige, heftige, mooie gedichten en prachtige illustraties. ‘Bijna alle gedichten en veel beelden 1984-2009’ is de ondertitel. Al die gedichten die zo langzamerhand tot ons collectieve geheugen zijn gaan horen, zoals “Van verdriet kun je grappige hoedjes vouwen” bijvoorbeeld, staan er in en ook een heleboel gedichten die je waarschijnlijk nog nooit gelezen hebt. Tenzij je al Teds bundels in de kast hebt staan, en zelfs dan.

Hou van mij is een rijk, lekker boek. Elke dag een hapje.

Ted van Lieshout. Hou van mij. Leopold, 2009.