Tag Archief van: taal

Maan en aarde
de maan hoort bij de aarde
de aarde bij bestaan

bestaan is dat we leven
en door de dagen gaan

en dat we kleren dragen
behalve in het bad

en dat we moeten eten
dan worden we niet plat

en dat we soms verbaasd zijn
of blij of boos of bang

en dat ons hart blijft kloppen
ons hele leven lang

en dat dit weer een dag is
waarop we echt bestaan

bestaan op deze aarde
en onder deze maan
Joke van Leeuwen. Uit: Mooi boek. Querido, 2015.
Letters. Feestletters. ‘Mooi boek’ staat er vol mee. Letters zijn feestjes, zegt dit boek. Dat kunnen beginnende lezers natuurlijk niet vaak genoeg horen. Letters in allemaal verschillende alfabets, gemaakt van lenige mannetjes of van monstertjes of van foto’s van voorwerpen die je overal op straat kunt tegenkomen maar die per ongeluk toch op een letter lijken, zoals een hijskraan, een bord eten of een paar bomen. Er is ook een terugkerend stripje over Vurkie en Lepeltje, die samen vraagstukken bespreken, zoals waarom de zon geen Flomp heet. 

Er zijn korte dierenverhaaltjes, gedichten, zoekplaatjes en combinatietekeningen van letters en voorwerpen. Er is van alles. Leuk, vrolijk en creatief. Maar ook chaotisch. 

© Joke van Leeuwen

Van sommige dingen vraag je je af waarom ze in het boek staan, en bij alles waarom het op die plek in het boek staat.
Daardoor komt, ondanks de fijne focus op letters, woorden, taal, de verzorgde uitgave, harde kaft en luxe meerkleurentekeningen, het boek niet helemaal uit de verf.
Er is geen helder format, dit soort dierenverhalen doet Toon Tellegen beter, er hadden meer gedichten in gemogen en de raadseltjes komen raar uit de lucht vallen. Maar misschien denken de kinderen voor wie die boek bedoeld is daar heel anders over.
Leeftijd: 7+.
Bovenstaand gedicht is gepubliceerd met toestemming vooraf van uitgeverij Querido.

Ik ben een held, ik ben een held
in een wereld vol geweld.
Ik ben een held en ik ben machtig,
ik ben fantastisch, ik ben prachtig,
er is niemand net zo moedig
en zo stoer en zo koelbloedig

Als het spookt bij jullie thuis, dan roep je mij.
Ik kom eraan en maak het huis van spoken vrij.
Zie je een schaduw op ’t behang,
en ben je in het donker bang
en hoor je stemmen op de gang? Haal mij erbij!

Ik red de wereld en de maan
en als de zon niet op wil gaan
ga ‘k zelf wel aan de hemel staan! Zoals ik zei:

Ik ben een held, ik ben een held!
De wereld is op mij gesteld.
Ik ben een held en ik ben machtig,
ik ben geweldig, ik ben prachtig,
er is niemand net zo moedig
en zo stoer en zo koelbloedig
[…]
Ted van Lieshout. Uit: Het rijmt. Veel versjes & liedjes 1984 – 2014. Leopold, 2014. 
Alle elementen die de poëzie van Ted van Lieshout dwars, stout, gelaagd, grappig, licht en raak maken zijn ook te vinden in ‘Het rijmt’, een jubileumbundel ter ere van zijn dertigjarige dichterschap. De gedichten en liedjes, veelal ongepubliceerd, sommigen voor Sesamstraat, sommigen voor theaterorkest Maxtak, zijn bedoeld voor jongere lezers, hoewel iedere taalliefhebber, ongeacht zijn leeftijd, per direct blij wordt van dit boek. ‘Of een gedicht moet rijmen’ vragen veel mensen. Nee. Rijmen is een vak apart, dat maar al te vaak verzandt in een zouteloze, nietszeggende woordenbrij. Maar Ted van Lieshout beheerst het tot in de puntjes van zijn haarvaten, net als ritmisch en metrisch schrijven. Alles bij elkaar geeft het de gedichten en liedjes een dansante sfeer.
Vormgeving en illustraties zijn eveneens van de hand van van Lieshout, en even prachtig als de gedichten. Jammer dat er geen cd bij het boek zit waarop je de liedjes kunt horen.
Leeftijd: 3+

(fragment)
Lopen wordt liep,
maar hopen niet hiep.

Laten wordt liet,
maar praten niet priet.

Stinken wordt stonk,
maar hinken niet honk.

Mogen wordt mocht,
maar drogen niet drocht.

Winnen wordt won,
maar pinnen niet pon.

Vallen wordt viel,
maar ballen niet biel.

Zitten wordt zat,
maar spitten niet spat.

Schenken wordt schonk,
maar denken niet donk.

Weten wordt wist,
maar meten niet mist.

Zullen wordt zou,
maar vullen niet vou.

Zwemmen wordt zwom,
maar klemmen niet klom.

Ja. Maar waarom?
Joke van Leeuwen. Uit: Waarom een buitenboordmotor eenzaam is. Stichting Ons Erfdeel vzw, 2005.
Interessant, grappig boek over taal. Joke van Leeuwen laat zien hoe onlogisch onze taal is, bijvoorbeeld met het zinnetje Ik vierf me blauw, ik donk dat dat mooi sting. Ze geeft ook handige ezelsbruggetjes, bijvoorbeeld voor de tussen-n bij plantennamen (is het nou paardebloem of paardenbloem?):
Het eerste heeft poten, het tweede heeft stelen?
Dan moet er geen ennetje tussen de delen.
Zo’n regel vergeet je nooit meer. Geweldig boek.
Leeftijd 9+