Tag Archief van: natuur

In het midden van mezelf woont een elf. Geert de Kockere

Mist
Soms ben je droevig
en weet je niet eens waarom.
Het overkomt je,
zoals een boom
de dikke mist rondom.

En je tast en je roept,
zou willen huilen als je kon,
daar zo heel alleen,
met die mist om je heen.

Tot iemand je hand neemt en zegt:
Kom, straks is er wel weer zon.
Geert de Kockere. Uit: In het midden van mezelf woont een elf. Tekeningen Heike Sofia Villavicencio Rammeloo. De Eenhoorn, 2024. 
Geert de Kockere blijft maar spannende nieuwe boeken uitbrengen. En dat terwijl hij al zo veel boeken heeft geschreven, zo veel gedichten heeft uitgebracht. Deze bundel verschijnt ter ere van zijn 35-jarig dichterschap,  en dat vraagt om een diepe buiging voor deze dichter, die zo veelvormig met taal kan toveren.
De gedichten in dit boek drijven op een speelse, fantasierijke en licht filosofische toon. We horen observaties en vragen van een kind of aan een kind; over, aan of van familieleden waarmee de wereld rondom ontsloten wordt, langzaamaan begrepen kan worden. Licht, overtuigend en  vriendelijk. Fijn om met je kind te lezen en te bekijken. De zacht kleurige beelden van Villavicencio Rammeloo tonen een verrassend universum vol personages en details, die een extra laag onder de gedichten leggen.
Leeftijd  6+

De boom die een wereld was. Yorick Goldewijk & Jeska Verstegen

De boom die een wereld was
De boom was zo oud als de wereld en zat vol knobbels en kloven. Zijn stam stond scheef en zijn kruin was verward, alsof hij net uit bed was gestapt. Als de wind lui was, dan wiegde hij loom en tevreden, maar als een storm door hem heen joeg, dan kraakte en kreunde hij, en dan lispelden zijn bladeren
[…]
De heelalvis
De heelalvis verscheen heel soms ’s nachts aan de hemel. Maar alleen als het helder was en bezaaid met sterren. Als het niet te warm was en niet te koud en als de wind zo’n zacht briesje was, dat het was alsof hij slaapliedjes in je oor fluisterde.

Alleen als iedereen sliep, dan kwam ze.

Niemand wist waar de heelalvis vandaan kwam.
Wat ze at, of ze alleen was, of ze misschien zo oud was als de sterren.
Niemand wist zeker of ze echt was, of eerder een fantastische gedachte.
Maar dat maakte haar niet minder echt.

En dus, als het helder was en bezaaid met sterren, als het niet te warm was en niet te koud, als iedereen sliep, ook de luiaard – dan verscheen ze.
Heel af en toe.

Dan bezocht ze de dromen van de dieren in de boom. En als de dieren wakker werden, bleef er iets in hen achter. Een gedachte, een droom, een besluit, een vraag.
Of gewoon iets geks, iets onverwachts.
Een klein stukje heelalvis.
Yorick Goldewijk. Uit: De boom die een wereld was. Illustraties Jeska Verstegen. Ploegsma, 2024. 
Dit boek begint met een kort verhaal over een boom. Het eindigt met de heelalvis. Daartussen  in leren we de boom kennen en de dieren die in, onder en bij hem wonen. We leven met ze mee en gaan van ze houden.
Want oh, wat kan Yorick Goldewijk mooi schrijven! Teder en liefelijk, zoals de andere snoek, trefzeker zoals de spin haar perfecte web maakt en gulzig als Betsie de groene bladluis. De korte verhalen ademen een vleugje Toon Tellegen, een snufje Bibi Dumon Tak maar overtuigen uiteindelijk helemaal als zichzelf. Veelbelovend, dit boek. Meer hiervan, Yorick Goldewijk.
In haar tekeningen tovert Jeska Verstegen je op dromerige en elegante wijze de boom en de dieren voor, in al hun eigenzinnige  en sfeervolle eigenheid. Tekst en tekeningen worden samen meer dan ze los van elkaar zijn. Heerlijk boek, ook om voor te lezen (aan elke leeftijd).
Leeftijd 6+

Dichter bij de seizoenen. Bette Westera & Henriette Boerendans

Lentedans
Op brekebenen danst het door de wei.
Een knotje witte wol met roze oren.
Omhoog, omlaag, naar voren en opzij.
Een knotje witte wol, vannacht geboren.

De moeder ligt er grijs geworden bij.
Nog even en dan wordt ze weer geschoren.
Op brekebenen danst het door de wei.
Een knotje witte wol met roze oren.

De akkers worden wakker, in de klei
boetseren oude ploegen nieuwe voren.
Nog even en dan wuift hier weer het koren.
Wie vindt dit jaar het eerste kievitsei?
Een knotje witte wol met roze oren!
Bette Westera. Uit: Dichter bij de seizoenen, maart, rondeel. Illustraties Henriette Boerendans. Gottmer, 2024. 
Dit is om meerdere redenen een fijn boek. Een gedichtenboek zoals je een gedichtenboek wilt zien. Het is altijd plezierig en bevredigend om gedichten te lezen die passen bij het seizoen waarin je je op dat moment bevindt.  Dat doen deze gedichten. Ze roepen meteen een gevoel van herkenning op, met daarbij vaak ontroering of een glimlach.
Ritme en rijm zijn vlekkeloos zoals we van Bette Westera gewend zijn maar ook schrijft ze elk gedicht in steeds een andere versvorm. Dit maakt het boek heel geschikt voor speelse taal- en poëzielessen.  Zo is het gedicht Lentekriebels in april  geschreven in een acrostichon met als beginletters de naam van Vincent van Gogh bij  een tekening in zijn stijl.  Thuisblijvers in december is geschreven in het befaamde ollebolleke met zeslettergrepig woord  ‘winterversnapering’.
De vaak breekbare,  sfeervolle houtsnedes van Boerendans bij de gedichten zorgen voor een rijke totaalbeleving van tekst en beeld.
Leeftijd 8+

Hé, beestjes! in het bos. Erik van Os, Elle van Lieshout & Marieke ten Berge

Roetsj, de boom in
rap, rap, rap
nootje eten
hap, hap, hap
roetsj, de boom uit
rap, rap, rap
knap, knap, knap, hoor
zonder trap.
Erik van Os en Elle van Lieshout. Uit: Hé, beestjes! in het bos. Illustraties Marieke ten Berge. Gottmer, 2023. 
Grappige versjes op rijm voor de allerkleinsten over dieren in het bos, van een egeltje tot een eekhoorn en een specht tot een vosje.
Alweer het derde deel in de fijne Hé beestjes-serie, die eerder over beestjes in de tuin en beestjes op de boerderij ging, opnieuw aanstekelijk en uitnodigend geïllustreerd door Marieke ten Berge. Zo breng je jonge kinderen liefde voor dieren en natuur bij.
Leeftijd 2+

Vriendschap op Gedichtendag en in de Poëzieweek

Jongens
Jongens zijn het.
Geen aardige jongens.
Ze bijten.

Spugen, schoppen, slaan,
snijden, knijpen, hakken
branden, gooien, meppen

alle kikkers die ze zien. Alle
padden, slakken, egels,
torren, motten, katten, kevers,

muizen, vissen, hagedissen.
Zijn ze gek? Of denken
ze niet na? Weten

ze dan niet zoiets pijn doet?
Gruwelijk afschuwelijk
verschrikkelijk veel pijn?

Ik wil ze
bijten.
Spugen, schoppen, slaan,

snijden, knijpen, hakken,
branden, gooien, meppen.
Zonder uitleg. Zal ze leren.

Pech. Dat mag niet, ze
timmeren op hun vervelend smoel.
Zelf weten ze het niet, maar jongens hebben ook gevoel.
Diet Groothuis. Uit: Waar ik ben. Illustraties Merel Eyckerman. De Eenhoorn, 2012. 
Vandaag is het Gedichtendag en begint ook de Poëzieweek. Het thema is dit jaar Vriendschap. Dat kan op veel manieren, in dit gedicht eerder tussen dieren en het ik-personage  dan tussen mensen.

Rupsje Nooitgenoeg in de Tuin. Flapjesboek

Kijk omhoog
De lucht zit vol beestjes, kijk maar eens even.
Welke zie jij hier vliegen en zoemen en zweven?

Kijk omlaag
Ook op de grond zie je beestjes bewegen.
Zoals in het bos, welke kom jij hier tegen?

Kijk erin
Soms…
[…]
World of Eric Carle. Uit: Rupsje Nooitgenoeg in de Tuin. Een flapjesboek. Vertaling Naomi Tieman. Gottmer, 2022. 
Samen met je peuter of kleuter op zoek naar beestjes die verstopt zijn in de bladzijde, wat is er nou leuker dan dat? Met hulp van dit stevige kartonnen flapboekje breng je heel jonge kinderen interesse en liefde bij voor alles wat kruipt, loopt, vliegt en zoemt. Mits ze natuurlijk daarnaast de levende versies te zien krijgen. Dit boekje helpt je vast op weg.
Leeftijd 2+

Soortenschat. Kindercanon van de natuur in de Lage Landen. Geert-Jan Roebers

Buurtbomen
Bomen zie je niet snel over het hoofd. En als je nu naar buiten rent, loop je al snel een buurtboom tegen de stam. Je kunt dan direct kijken of je hem herkent. De bladeren helpen je daarbij, maar in de winter zitten die er niet aan. Toch kun je ook dan zien welke boom het is. En anders vind je er misschien nog wel afgevallen spiekblaadjes onder.
Linde
Natuurlijk, zijn schors is ruw en zijn hout is hard. Maar op de een of andere manier is de linde een lieve boom. Misschien door zijn kruin vol frisgroene hartjes.
[…]
Geert-Jan Roebers. Uit: Soortenschat. Kindercanon van de natuur in de Lage Landen. Illustraties Pieter Fannes. Gottmer 2022. 
Wat een geweldig idee van natuurschrijver voor kinderen Geert-Jan Roebers: een boek waarin je kunt opzoeken hoe alles heet: bomen, dieren, schelpen, padden, paddenstoelen, bloemen, insecten en vogels.
Dit is zo’n boek dat je aan álle kinderen gunt om hun kennis van en interesse en liefde voor wat leeft, groeit en bloeit aan te wakkeren.
Roebers vertelt waar een soort voorkomt, hoe die er precies uit ziet en of dat  in de winter anders is dan in de zomer. Hij geeft ook op elke bladzijde een praktisch ezelsbruggetje om de soort goed te kunnen onthouden. Niet alleen handig voor kinderen!
De levendige tekeningen van Pieter Fannes zijn daarbij een krachtig hulpmiddel, de grappige striptekeningetjes verhogen het kijkgenot.
Met achterin het boek de schatkist, waarin kinderen kunnen verzamelen wie ze allemaal al kennen en als extra nog kaartjes van vogels, dieren, blaadjes en insecten om jezelf en elkaar mee te testen.
Leeftijd 8+

Hé, beestjes! in de tuin Erik van Os, Elle van Lieshout & Marieke ten Berge

De vlinder vliegt
en rust wat uit
wiegt wat op een vlinderstruik
wiegewiegt wat op een blaadje
wiegewiegt wat in de wind
[…]
Hé, een spinnetje uit een gaatje
hé, een spinnetje aan een draadje
kijk eens
wat dat spinnetje doet
[…]
Zzzoem, zoemt de bij
zzzoem, zzzoem
bloem! zoemt de bij
zzzoem, zzzoem
van bloem naar bloem
[…]
Erik van Os & Elle van Lieshout. Uit: Hé, beestjes! in de tuin. Tekeningen Marieke ten Berge. Gottmer, 2022. 
Kartonboekje voor de allerjongsten over wat er allemaal in de tuin leeft en beweegt. Lieve versjes tussen fenomenale, krachtige tekeningen in heldere, sterke lijnen en aansprekende beestjes. Zo krijg je kinderen wel de natuur in.
Leeftijd 1,5+

Het verlegen vogeltje. Jan Paul Schutten & Liset Celie

Kijk, daar heb je de kleine groenling. Wat een leuk vogeltje.
Maar waarom kijkt hij zo ongelukkig?
Dat is eigenlijk best gek, want het is de mooiste dag van de lente. Alle vogels zijn druk in de weer met hun nest.
[…]
Alle vogels zingen, kirren, koeren, gillen, gieren, tjilpen, snateren, krassen, klepperen en tjotteren. Maar de kleine groenling zingt niet mee.
[…]
Jan Paul Schutten. Uit: Het verlegen vogeltje. Tekeningen Liset Celie.
Erg grappig en mooi uitgevoerd prentenboek over de oudste geschreven zin in ons taalgebied: ‘Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu?’ (zijn alle vogels nesten begonnen behalve jij en ik, wat wachten we nu?)
De kleine groenling is te verlegen om het groenlingvrouwtje te vragen of zij een nestje met hem wil maken en vraagt de merel of zij het voor hem wil vragen. Door het gefluit van al die lentevogels hoort de merel niet goed wat hij wil en ze vliegt meteen naar de kauw om te vragen of die op het hoofd van een ekster wil springen. Daar herhaalt de verhaallijn zich, en de kauw vliegt naar de roek, die naar de spreeuw vliegt, die naar de groene pauw vliegt en zo verder, steeds opnieuw met een verkeerd verstane nieuwe vraag. En dat arme groenlingmannetje vliegt overal maar hijgend achteraan, tot ze bij het groenlingvrouwtje komen en hij alsnog zijn moed bij elkaar raapt. Eind goed, al goed.
Fijn boek over taal, over vogels, over natuur en over liefde, om steeds opnieuw voor te lezen en heel goed te bekijken.
Leeftijd 4+

ik wil een wiegje worden, zei de wilg. Bette Westera

[…]
‘ik word een ledikantje,’ zei de berk. ‘Of een kinderstoel.
En jij, knotwilg?’
De knotwilg tuurde naar haar tenen, die zachtjes heen en weer bewogen in de wind.
‘Een wiegje,’ mijmerde ze. ‘Een wilgentenen wiegje met een kanten hemeltje, waaraan je een rammelaar kunt hangen…’
‘Heel snoezig’, vond de populier. ‘Ik word gewoon pollepels. En klompen.’
[…]
Bette Westera. Uit: Ik wil een wiegje worden, zei de wilg. Tekeningen Henriette Boerendans. Gottmer, 2021.
Zo keuvelen de bomen gezellig met elkaar  door: de fijnspar en de esdoorn willen  samen een viool worden, de eik een eikenhouten kastje en de treurwilg vermolmt, denkt hij.
Dan komt de houthakker en hakt de eik en de beuk, de berk, de essen en de populier, de knotwilg, de fijnspar, de esdoorn en de kastanje om. De treurwilg laat hij staan, die is te oud. En het sparretje ook, dat is nog te jong.
Terwijl de jaren voorbij gaan, wordt de treurwilg een lekker hapje voor paddestoelen, kevers en torren en het sparretje een mooie grote spar die in de winter droomt dat hij een kerstboom is.
Heerlijk boek! Dromerige, originele, korte teksten over bomen in het bos en wat er van ze zal worden, met daarnaast wonderschone, paginagrote houtsnedes van de bomen; van landschappen, dieren en vogels in alle seizoenen en op elk moment van de dag. Echt een boek om heel vaak met je kind doorheen te bladeren en uit voor te lezen.
Achter in het boek staat over elke boom en houtsoort extra informatie.
Leeftijd 4+