Gedicht voor iedereen die geen oom of tante heeft
Ik ben een kind
van ouders die geen broers hebben
en ook geen zussen.
Nou ja, dat zéggen ze,
maar ondertussen
kan dat niet waar zijn –
het moet maar eens klaar zijn
met onze familiemysteries.
We weten uit Netflixseries
dat raadsels altijd uit zullen komen.
Ik heb natuurlijk geheime tantes
en geheime omen.
Dus die moet ik gaan ontdekken.
Ik moet conclusies gaan trekken
over de ruzies waardoor het contact is verbroken.
Ik moet zorgen dat er weer wordt gesproken
met tante Nancy
en oom Reginald,
die wonen aan de Côte d’Azur
en in het Teutoburger Wald
in een landhuis
in een strandhuis,
met neefjes van mijn leeftijd
en nichtjes van mijn lichting.
Oma, opa, mama, papa:
jullie hebben de verplichting
om mij alles te onthullen.
Dan hoef ik hier de tijd
nu niet meer te vullen
met dat wat je verzint
als het enige kind
aan het familiediner.
Lamskoteletjes
met wortelpuree.
Edward van de Vendel. Uit: Tantes zijn fantastisch (ooms ook). Tekeningen Philip Hopman. Querido, 2024.
Een heel palet van bijzondere tantes en ooms passeert de revue in dit boek, zoals oom Donny met zijn vriend Sonny, een tante bij wie je logeert en die je hand streelt als je in bed ligt, je heerlijke tante Bedje en de allerbijzonderste tante Rieta. Hartverwarmend en grappig, deze gedichten, talig en her en der lekker onnavolgbaar, met zachte tekeningen.
Dit is deel 2 van een serie dichtbundels van Edward van de Vendel die allemaal 12 1/2 gedichten zullen tellen. Het eerste deel ging over de katten Hannes en Hassan, de volgende in de serie gaat ‘Juf je bent geweldig maar’ heten met tekeningen van Saskia Halfmouw.
Leeftijd 6+
Tag Archief van: gedichten
Naar school om schattig te worden
Ik studeer voor schattig schaapje.
Elke dag van zes tot zes
komt een lammetje mijn wei in,
geeft me schattig-schaapje-les.
Dartelen, dat is het moeilijkst
maar ik oefen dag en nacht
want ik weet, er komt een avond
dat mijn mama naar me lacht
en mij vol verwachting vraagt:
‘En?’
‘Ja hoor, mama. Zonder fouten!
Met een 10 geslaagd!’
Erik van Os. Uit: Wij zijn even naar de verte. Gedichten bij beelden van Tineke Meirink. Querido, 2024.
Beeldend kunstenaar en illustrator Tineke Meirink timmert sinds een paar jaar flink aan de weg met haar originele beelden en vormen: aan bestaande, vaak hele alledaagse, voorwerpen en foto’s voegt ze bijvoorbeeld kleine tekeningetjes toe waardoor een compleet nieuw beeld ontstaat.
In dit boek doet ze dat met simpele stenen, die ze van een nieuwe omgeving en een paar extraatjes (zoals streepjes, veertjes, draadjes) voorziet. Verrassing: opeens blijken twee stenen met de hulp van een paar getekende oortjes en pootjes, een staartje, ogen, neus en mond een vrolijk huppelend lammetje te zijn (zie het gedicht hierboven).
Ook op het omslag van het boek zien we twee stenen die samen, voorzien van twee kleuren blauw, een getekend huisje en wat vormpjes eromheen, plotseling een eenzaam eilandje in een groot wateroppervlak lijken. Een magische en poëtische transformatie. De beelden worden geflankeerd door grappige gedichten die Erik van Os er speciaal bij schreef en die soms heel raak zijn maar soms ook wel heel erg luchtig. Toch, al met al, een fijne bundel om doorheen te dwalen.
Leeftijd 8+
Gevlogen
Ik vond je op het pad
en heb je zacht gestreeld
en in mijn hand gewogen:
een rommelig dotje veren
met gitzwarte ogen
die nerveus bewogen.
Je hartje tikte snel.
Toen hield het op en viel
jouw kopje steil gebogen
over mijn hand omlaag.
Plots leek je zwaarder,
hoewel er iets was weggevlogen.
Rian Visser. Uit: Het is een zachte dag vandaag. Illustraties Janneke Ipenburg Leopold, 2024.
Wat een heerlijke titel heeft Rian Vissers nieuwe bundel. Hij nodigt de lezer uit om de gedichten met een zacht hart en warme ogen te lezen. De gedichten gaan over wensen en dromen, over hoop en over een leerling die de leraar wil leren hoe hij niet iemand met ‘lastig gedrag’ is maar iemand die langzaam verandert en ontdekt wie hij is. In een flink aantal gedichten wordt de lezer opgeroepen tot actie, zoals voor meer groen zorgen, sporten (want ‘sport is goed’), doden en ‘vergeten’ bomen herdenken en niet te vergeten genieten. Sommige gedichten spelen meer met taal: ‘Ken je dat?/Dat je steeds denkt/straks ga ik dit doen/maar eerst doe ik dat/en dat dit er dan niet van komt?
Ondanks de maatschappelijke thema’s die her en der aan bod komen zijn de meeste gedichten uiterst luchtig, waardoor de boodschap op afstand blijft. Rian Vissers poëzie kan best wat meer gewicht gebruiken en zou er sterker van worden.
Janneke Ipenburg tekent sfeervol, boordevol kleur en afwisseling en verbeeldt elk gedicht met steeds een verrassend detail of bijzondere invalshoek.
Leeftijd 7+
Dorst naar mij
Ik zag de zee
met dorst naar mij.
Golven trokken aan
me, mijn zwembroek
haast uit. De stroom
zoog het zand onder
me vandaan. Ik lachte.
Schelpen sloten
zich uit schaamte.
Moeders sloegen hun
handen voor de ogen
van hun kinderen.
Toeristen ontvluchtten
het strand. De zon liet
zich haastig zakken in
zee. De maan kwam
bleek weggetrokken op.
We gingen hand in hand
zachtjes samen liggen
in de duinen en vielen
in slaap zonder iets
te doen, zeiden we later
tegen onze moeders
en die verzwegen het
voor onze vaders.
Ted van Lieshout. Uit: Ommouw me. Leopold, 2024
Een onmiskenbare Ted van Lieshout, dit boek. Alles wat eerder voorbij is gekomen in zijn oeuvre zit erin, maar toch weer onnavolgbaar anders, origineel, nieuw. Tekst en beeld zijn onlosmakelijk met elkaar verknoopt tot een oorspronkelijk, zinnenstrelend geheel.
In prachtige portretfoto’s van kledingstukken die van Lieshout tientallen jaren heeft bewaard, staan korte gedichten gedrukt, ‘Reik me aan/Trek me aan/Rek me uit/Hoe vind je me staan?’ , die duidelijk maken dat de kledingstukken iets vertellen over de persoon die ze droeg. Het boek zit de auteur dicht op zijn huid, er zijn teksten over zijn vader en broer, beiden overleden, de band met zijn moeder, gender en seksualiteit, het verlangen naar authenticiteit, geluk, gezien worden. In 7 verschillende delen lezen we in een logische volgorde over verlaten worden, missen, doodgaan, twee broertjes op avontuur, seks en eigenlijk steeds opnieuw over een groot verlangen naar liefde.
Van Lieshout weet je als lezer op een fenomenale manier tegelijkertijd diep te ontroeren en raken en in de lach te laten schieten met zijn pijnlijke maar ook humoristische teksten en beelden. Goed dat de uitgeverij Ted van Lieshout, die binnenkort zijn 40-jarig jubileum als schrijver, dichter en illustrator viert, laat maken wat hij wil. Het levert weer een prachtig boek op.
Leeftijd 9+
Lentedans
Op brekebenen danst het door de wei.
Een knotje witte wol met roze oren.
Omhoog, omlaag, naar voren en opzij.
Een knotje witte wol, vannacht geboren.
De moeder ligt er grijs geworden bij.
Nog even en dan wordt ze weer geschoren.
Op brekebenen danst het door de wei.
Een knotje witte wol met roze oren.
De akkers worden wakker, in de klei
boetseren oude ploegen nieuwe voren.
Nog even en dan wuift hier weer het koren.
Wie vindt dit jaar het eerste kievitsei?
Een knotje witte wol met roze oren!
Bette Westera. Uit: Dichter bij de seizoenen, maart, rondeel. Illustraties Henriette Boerendans. Gottmer, 2024.
Dit is om meerdere redenen een fijn boek. Een gedichtenboek zoals je een gedichtenboek wilt zien. Het is altijd plezierig en bevredigend om gedichten te lezen die passen bij het seizoen waarin je je op dat moment bevindt. Dat doen deze gedichten. Ze roepen meteen een gevoel van herkenning op, met daarbij vaak ontroering of een glimlach.
Ritme en rijm zijn vlekkeloos zoals we van Bette Westera gewend zijn maar ook schrijft ze elk gedicht in steeds een andere versvorm. Dit maakt het boek heel geschikt voor speelse taal- en poëzielessen. Zo is het gedicht Lentekriebels in april geschreven in een acrostichon met als beginletters de naam van Vincent van Gogh bij een tekening in zijn stijl. Thuisblijvers in december is geschreven in het befaamde ollebolleke met zeslettergrepig woord ‘winterversnapering’.
De vaak breekbare, sfeervolle houtsnedes van Boerendans bij de gedichten zorgen voor een rijke totaalbeleving van tekst en beeld.
Leeftijd 8+
Bezinning
Het voorjaar lonkt, dus neem een kloek besluit
en ruil uw buitenkant eens om voor binnen.
Wees stil, neem alle tijd om te bezinnen
en ruim uw binnenkamer grondig uit.
Gooi alles uit het raam, voor het te laat is.
Vrees niet, de vuilnisophaaldienst is gratis.
Rikkert Zuiderveld. Uit: Elke dag vers. 365 liedjes, gedichten en meer. Ark Media, 2023
In deze toegankelijke bundel staat voor elke dag van het jaar een voorleesvers, in de vorm van een sonnet, een cabaretlied, plezierdicht of bijvoorbeeld kinderlied. Zanger en tekstschrijver Rikkert Zuiderveld vormde lange tijd een duo met Elly maar inmiddels schrijft hij over veel meer onderwerpen dan alleen het geloof, al schuwt hij het onderwerp evenmin. Zo staan er in deze bundel verzen over bijbelse figuren en vaderschap, de boom (van goed en kwaad) maar ook over koningschap, Woerden, voetbal en het land van de toekomstmuziek. Nooit oppervlakkig, zoals plezierdichten vaak plegen te zijn, maar altijd met een twist waar je even over kunt nadenken. De gedichten zijn heel geschikt om met kinderen en/of tieners te lezen, omdat ze zo direct, begrijpelijk en openhartig zijn. Er zit ook altijd iets van hoop of optimisme in de teksten. Deze bundel is een aanwinst voor iedereen die een laagdrempelige tekst zoekt die toch inhoud heeft.
Leeftijd 9+
Over jij
Ik denk aan jij,
aan jij bij mij
en jij weg van mij.
Ik weet dat ik van jij
niet veel weet maar dat ik lichter
ben als je bent bij mij.
Overal vreet de nacht zich in,
maar in onze eigen nacht,
daar besta jij.
Je bestaat voor mij.
Jij
bestaat voor mij.
Hans Andreus. Uit: Je bent zo mooi anders. Leopold, 2024.
Uitgeverij Holland gaf deze bundel eerder uit, Leopold neemt nu de tweede druk voor zijn rekening. In de verantwoording lezen we dat de gedichten van Hans Andreus in deze bundel zijn gekozen met het thema ‘liefdevol’ als uitgangspunt: niet alleen liefdesgedichten maar ook gedichten over een liefdevol afscheid of met liefdevolle observaties.
Voor wie het werk van Andreus niet of niet goed kent is dit boek een fijne kennismaking. Zijn meest bekende, iconische, liefdesgedichten staan erin, maar ook minder bekende gedichten komen voorbij, altijd hartstochtelijk, vol warme, soms wonderlijke beelden, waarin licht, dieren, liefde, vrouwen en aarde een hoofdrol spelen.
Leeftijd 14+
Er bestaat een postbode die haar werk in stilte doet. Elke dag haalt ze de bus van ‘Postkantoor 00/00/00’ leeg. Er zitten brieven in van verliefden en partners, van moeders en vaders, van broers en zussen. Mensen die op verhaal willen komen, die zoeken naar een vorm voor hun verlies. Ze schrijven een boodschap naar een overleden geliefde, als een afscheid over de dood heen.
Elke briefschrijver ontvangt een interpretatie van de brief in een beeld. Enkel de postbode en een van de twaalf kunstenaars lezen de brief en koesteren de woorden….Het zijn allemaal zoektochten om troost te bieden in droeve dagen.
[…]
Ik zou je willen schrijven hoeveel sporen je achterlaat. Onuitwisbare tekens van leven die mij bij jou brengen, steeds opnieuw, maar die mij ook verwarren. Je bent me er eentje. Eentje die indruk nalaat. Soms, als ik heel verdrietig ben, vraag ik me wel eens af of het echt niet met wat minder kon. Minder liefde, minder samen, minder bewondering ook voor wie je bent. Geweest.
Daar ga ik weer: een spoor van leven, een spoor van hoop brengt ons weer bijeen. Laat me af en toe de weg verliezen. Vergeten.
Laat me jou ontrouw zijn.
Dirk Terryn.
Uit: Meer troost. Van Tine Marie Van Damme. Postbode Postkantoor 00/00/00 . De Eenhoorn, 2023
Wat een – soms letterlijk – adembenemend fijn boek is dit. Kunstenaars verbeelden op een diep ontroerende manier verlies, gemis, dood, verlangen in kleurrijke, inventieve beelden, met hier en daar een tekst. Dit is een zacht boek, voor iedereen die weet heeft van verlies, voor iedereen die nood heeft aan wat troost in de donkerste dagen van een mensenleven.
Mijn telefoon is vandaag jarig
Vandaag ben ik jarig
Tenminste, ik ben gefeliciteerd op mijn telefoon
Mijn telefoon is jarig vandaag
Wat mij brengt op de volgende vraag
Heb ik wel tienduizend stappen gezet
als mijn telefoon dat niet aangeeft?
Of
Ben ik wel op vakantie geweest
als er geen foto’s op mijn telefoon staan?
Of
Heb ik wel een goed gesprek gehad
als het niet staat opgeslagen in mijn telefoon?
Nee, vandaag ben IK jarig
Kijk ik op van mijn telefoon
Serienummer C8PVWLJTJC6D betekent vandaag niets
Wanneer ik rustig naar mijn oma fiets.
Eden Meulman, 17 jaar. Uit: Doe maar Dicht Maar Jongerenpoëzie 2023, illustraties Academie Minerva Projectbureau/AMP, Stichting Poëziepaleis 2023.
de traktor
majt het
gras
de andrun
traktor
haalt het
gras op
wat een
feest
voor de
koejen
Jonathan Glas, groep 3.
Aardscheiding
Mijn ouders
Waren net aardkorstplaten
Soms wel eens een botsing
Meestal gaan ze terug
Op hun plek
Maar deze keer niet
Ze scheiden
Twee werelden die vroeger één waren
Eén aan de ene kant
Eén aan de andere kant
Met daartussen een scheur
Van pijn en verdriet
Met mij als brug ertussen
Jens Weemaes, groep 7.
Uit: Confetti in mijn hoofd. De mooiste gedichten van Kinderen & Poëzie 2022-2023. Illustraties Noorderpoort Kunst en Multimedia, Groningen. 32e editie, Stichting Poëziepaleis.
Elk jaar organiseert Stichting Poëziepaleis de gedichtenwedstrijd Kinderen & Poëzie voor kinderen van 6-12 jaar.
Elk jaar kiest een jury uit de honderden inzendingen de 100 mooiste, beste, indrukwekkendste gedichten en maakt er een prachtige bundel van.
En elk jaar weer krijg je als lezer een stomp in je maag van de fantastische gedichten die daar in staan.
Wat een feest dat het Poeziepaleis dit doet, nu al voor de 32e keer. En wat heerlijk dat er zoveel kinderen zijn die wat ze meemaken, denken, voelen of zien kunnen verwoorden op een bijzondere, originele manier, zo dat iedereen die van taal houdt er kippenvel van krijgt. De gedichten worden vervolgens ook nog eens liefdevol verbeeld door studenten van een kunstopleiding. Bravo Poëziepaleis!
Leeftijd: 6+