Tag Archief van: allerheiligen

Halloween Samhain Allerheiligen Allerzielen

Toen oma eenmaal dood was,
mochten we eindelijk huilen.

Iedereen deed het,
niemand vond het gek.

Zelfs mijn vader,
zonder zakdoek,
jankte alles nat.

Toen ik dat zag
huilde ik nog harder,
het was zo zielig
om te zien:

zonder zakdoek
alles nat.
Tim Gladdines. Uit: Bovenwonder. Tekeningen Alice Jetten. DiVers, 2002.
Het is vanavond Halloween. De naam ´Halloween´ is
afgeleid van Hallow-e’en, oftewel All Hallows
Eve (Allerheiligenavond), en dus ook de avond vóór Allerheiligen op 1
november/Allerzielen op 2 november.
Op het eiland Groot-Brittannië werd Halloween vooral door de Kelten
gevierd. In de Keltische kalender begon het jaar op 1 november, dus 31
oktober was oudejaarsavond. De oogst was binnen, het zaaigoed voor het
volgend jaar lag klaar: tijd voor een vrije dag, het Keltische
Nieuwjaar of Samhain (uitspraak Saun, het Ierse woord voor de maand
november).
De Kelten geloofden dat op 31 oktober de geesten van alle
gestorvenen van het afgelopen jaar terug kwamen, om te proberen een levend
lichaam in bezit te nemen. Om de geesten af te weren droegen de mensen
maskers maar ze legden voor hun deuren ook voedsel voor ze
neer.  Toen de Romeinen Groot-Brittannië binnenvielen,
vermengden ze de Keltische tradities met die van henzelf, zoals de viering van
de oogst en het eren van de doden.

 

Als iedereen slaapt. Allerheiligen en Allerzielen

Mijn vader is doodgegaan

Mijn moeder huilt
en gebruikt mijn jurk als zakdoek
Ze belt haar zussen
De een bestelt een kist
De ander bakt een taart
en de dikste graaft een graf onder de appelboom
De zon gaat onder
en komt weer op
De tuin bloeit
en de kip broedt op haar eieren
Mijn ene tante trekt mij een zwarte jurk aan
Mijn andere tante doet me een zwarte strik om
en mijn dikste tante geeft mij een briefje
dat ik voorlezen moet
Iedereen is er
behalve mijn vader
Zijn broers tillen de kist in de kuil
Mijn moeder huilt
en gebruikt mijn jurk als zakdoek
Mijn tantes huilen
en gebruiken elkaars jurk als zakdoek
Mijn ooms gebruiken grote woorden
En dan kom ik
en lees het briefje voor
   Lieve papa
  Niemand was zo lief als jij!
  Je lieve dochter
Iedereen huilt en snikt
Behalve ik
Het zijn mijn woorden niet
En als iedereen slaapt
en alleen ik ben nog wakker
Ga ik onder de appelboom zitten
en lees voor jou, wat jij mij altijd voorlas
Over krekels en hazen
Over monsters en griezels
en dat het allemaal weer goed kwam.
Tanneke Wigersma. Uit: Wie heeft hier met verf lopen smijten. Querido, 2010
Vandaag, morgen en overmorgen herdenken we de doden. Dat heet Allerheiligen en Allerzielen. Elders in de wereld verzorgen mensen graven, zetten lichtjes en bloemen  neer en zingen liedjes voor hun doden. In Nederland  – en België? – steken mensen een kaars aan voor hun geliefden en noemen hun naam hardop.
Op Allerheiligen, 1 november, herdenkt de rooms-katholieke kerk zijn heiligen. Allerzielen op 2 november is voor de andere gestorvenen. Ook protestantse kerken herdenken de doden. Allerheiligenavond of Halloween, de avond van 31 oktober, was vroeger voorbereidingsavond. Nu is het een verkleedfeest.
In de Iers-Keltische traditie begon het jaar op 1 november, dus 31 oktober was  oudejaarsavond. De oogst was binnen, er was tijd voor een vrije dag, het Keltische nieuwjaar of Samhain.  De Kelten geloofden dat op die dag de geesten van alle gestorvenen van het afgelopen jaar terug kwamen om te proberen een levend lichaam in bezit te nemen voor het komende jaar.  Om de boze geesten  te weren droegen de Kelten maskers. Later vermengden de Keltische tradities zich met Romeinse en christelijke.