Het groene poetsboekje
Simpel en duurzaam je hele huis schoon
Het groene poetsboekje |Diet Groothuis | Illustraties Tijs Koelemeijer | Atlas Contact, 2023
RECENSIES
Van groene zeep tot azijn: zo maak je je huis duurzaam schoon
Van groene zeep tot azijn: zo maak je je huis duurzaam schoon
Thuis schoonmaken gaat gepaard met veel milieuvervuiling. Dat kan anders, blijkt uit het dinsdag verschenen Groene Poetsboekje. De wc schoonmaken of zilvervisjes bestrijden kan best zonder gif en verontreiniging.
Greenwashing. Die term roept woede op, omdat het samenvat hoe bedrijven de consument aan de lopende band misleiden door zich onterecht als duurzaam te profileren. Maar neem het eens zeer letterlijk, dat groenwassen: schoonmaken, met sopjes en middelen, zonder dat milieu en klimaat daar onder te lijden hebben. In dat geval is geen boosheid, maar vreugde op zijn plaats.
Want er zijn enorm veel mogelijkheden, als het om de letterlijke variant van groenpoetsen gaat. Het Groene Poetsboekje van auteur Diet Groothuis, dat deze dinsdag uitkomt, neemt ze op even vermakelijke als informatieve manier door.
Haar boek geeft de burger moed, omdat er op een concrete manier instaat wat we thuis zelf kunnen doen om het milieu te helpen. Heel welkom, nu studies over klimaat en natuur grote zorgen baren. Alleen acties ‘op alle niveaus’ kunnen daar verandering in brengen.
Het schoonmaakkastje, vaak onder de gootsteen, is zo’n niveau. Haal daar om te beginnen maar eens goed de bezem door, betoogt Groothuis, die eerder voor Trouw over schoonmaken en opruimen schreef. Veel flessen en potjes met schoonmaakmiddelen, vaak vol schadelijke en chemische middelen, zijn overbodig. Met ‘de heilige drie-eenheid’, zoals Groothuis het noemt, kom je bij het schoonmaken thuis namelijk een heel eind. Groene zeep, soda en azijn, is dat duurzame succestrio.
Groene zeep mag best groen heten
Groene zeep is feitelijk eerder geelbruin, merkt Groothuis op. Maar het goedje, vloeibaar of als als oplosbare ‘blurrie’ breed verkrijgbaar, is dermate milieuvriendelijk dat het best groen mag heten. Er zitten geen schadelijke chemische stoffen in. Allerlei oppervlakten en interieuronderdelen in huis zijn ermee te reinigen.
Bij stenen en plavuizen is het wel oppassen, want dat kan vlekken geven. Sowieso neemt Groothuis een begrijpelijke bijsluiter op in haar adviesboek: alle tips vragen om zorgvuldige toepassing, met de juiste dosering, tactvol handelen en oog voor de diverse materialen in huis.
Soda is in te zetten als allesreiniger. Het in water oplosbare spul desinfecteert, dus voor de wc (inclusief spoelknop en deurklink) is het prima bruikbaar. Maar er is veel meer mee mogelijk. Groothuis schetst een scala aan opties, waaronder het reinigen van braadpannen en vieze bloemvazen. Vieze geuren zijn er ook mee aan te pakken, zoals in stoffering.
Rooklucht uit de gordijnen verwijderen
Tenslotte schoonmaakazijn, de laatste van de top drie. Een natuurproduct is het niet, merkt Groothuis op, schoonmaakazijn is een chemisch product. Maar wel vrij onschadelijk, en voor allerhande schoonmaakklussen te gebruiken. Een greep uit alles wat het poetsboek de revue laat passeren: je kunt met schoonmaakazijn rooklucht uit gordijnen verwijderen of de douchekop ontkalken.
Duurzaam schoonmaken is, naast de keuze voor reinigingsmiddelen, ook een kwestie van zuinig omspringen met sponzen, lappen en doekjes. Gebruik er vooral niet te veel van, is een van de belangrijkste adviezen. Wie goede spullen aanschaft, kan daarmee lang vooruit. Zeker als de gebruiker er netjes mee omspringt. Een zeem bijvoorbeeld, blijft lang goed als deze met lauw water wordt uitgespoeld.
Over water gesproken: daarmee valt ook een wereld te winnen, voor wie duurzaam wil zijn of haar huis wil opfrissen. Water verspillen, doe dat niet. Vieze vaat (warm) voorspoelen voordat borden en glazen de vaatwasser ingaan, dat hoeft vaak niet. En vaak is het ook niet nodig om het water heet in een emmer of teil te gieten.
Zonder heet water gaat het vaak beter
Het gaat misschien tegen ons gevoel is, maar Groothuis merkt op dat reinigen zonder heet water vaak beter werkt. Schoonmaken kan vaak prima met lauw of koud water, luidt het advies. Net buiten huis is ook winst te boeken bij het schoonmaken, voor wie de auto afsponst. Een auto in een wasstraat laten schoonmaken is minder milieubelastend, deels omdat die afvalwater filtert. Op straat stroomt het sopje zo het riool in.
Ook het tegengaan van viezigheden als ongedierte, van muizen tot mijten, komen aan bod. Dat kan vaak ook best duurzamer dan gebruikelijk, volgens Groothuis. Als vuistregel geldt daarbij; beestjes en kruipers doden is meestal onnodig. Doof de bron waar ze bij gedijen uit. Of lok ze en verwijder ze. Bij mierenoverlast is het raadzaam om hun loopspoor te ontregelen, met bijvoorbeeld kruidnagel of nootmuskaat.
Zilvervisjes zijn aan te pakken door ze te lokken met iets waar ze dol op zijn: vocht. Een vochtige aardappel kan wonderen doen als zilvervisjesmagneet. Voer die vervolgens af, tipt het poetsboek, dat smoort het probleem. Zoals bij alle problemen geldt ook in de wereld van schrobben: voorkomen is beter dan genezen. Goed ventileren kan al een hoop onheil, zoals schimmelgroei, voorkomen. Ook in tijden van energiecrisis is het nooit raadzaam om een portie frisse lucht buiten de deur te houden.
Het Groene Poetsboekje
Auteur: Diet Groothuis
Uitgeverij Atlas Contact
128 bladzijden
Prijs: circa 17,50 euro.
artikel uit de Slim Leven Gids van NRC | 5 juni 2023 | Marloes van Wijnen.
DUURZAAM SCHOONMAKEN
Hoe kun je makkelijk, snel en op een duurzame manier je huis poetsen? Met deze negen tips houd je je huis schoon op een manier die minder belastend is voor natuur en milieu.
DUURZAME SCHOONMAAKMIDDELEN
Duurzaam schoonmaken begint bij duurzame schoonmaakmiddelen. Wat haal je in huis als je het milieu zo min mogelijk wilt belasten?
1) Hou het bij ‘de heilige drie-eenheid’
Als het op schoonmaakmiddelen aankomt, heb je niet meer nodig dan soda, schoonmaakazijn en groene zeep – door ‘schoonmaakgoeroe’ Diet Groothuis ook wel de heilige drie-eenheid genoemd. Met die drie kun je alle schoonmaakklussen in huis uitvoeren, legde zij in dit artikel uit 2018 uit. De schrijfster van Het Groene Poetsboekje (februari 2023) zegt nu nog steeds te zweren bij dit onmisbare trio, dat beter is voor milieu én portemonnee. Met soda kun je een sopje maken en zowat alles afnemen, maar ook de leidingen van een stinkende wasmachine schoonmaken. Groene zeep kun je onder meer gebruiken voor vloeren, vlekken op kledingstukken en, verdund met water, als allesreiniger. Tot slot kan schoonmaakazijn dienen als wasverzachter en ontkalker, bijvoorbeeld van de douchekop en de wc-pot.
2) Gebruik geen chloor
Naast die heilige drie-eenheid, bestaat er in duurzaam schoonmaakland ook een dikke don’t: chloor. Dat benadrukt zowel Milieu Centraal als Groothuis. „We hebben geleerd dat chloor schoon ruikt, maar het is schadelijk goor spul”, stelde zij al in eerdergenoemd NRC-artikel. „Alles gaat erdoor dood en vuil lost er niet in op.”
3) Doseer schoonmaakmiddelen spaarzaam
Wie duurzaam wil schoonmaken, zou niet alleen op de schoonmaakmiddelen moeten letten, maar ook op de dosering. We gebruiken snel te veel (af)wasmiddelen, stelt Milieu Centraal op zijn webpagina met tips voor duurzaam schoonmaken. Let er dus goed op dat je niet te veel gebruikt. Maar wat is te veel? Diet Groothuis verduidelijkt dat vaak alleen water al genoeg is. Gebruik je toch een schoonmaakmiddel, onthoud dan dat je eigenlijk altijd minder kunt gebruiken dan je denkt. Voor de was heeft Groothuis een concrete tip: „Ik gebruik één eetlepel wasmiddel per was. Dat gooi ik dan op de was, zodat niks verloren gaat.”
4) Beperk je afval en koop een goede poetsdoek
Alles wat wegwerp is, is niet duurzaam. Dat geldt ook voor poetsdoeken. Dus werk niet langer met wegwerpdoeken, adviseert Milieu Centraal: beperk je afval. Investeer in plaats daarvan in een goede kwaliteit poetsdoek, vult Diet Groothuis aan. „Lang was microvezel de norm”, vertelt de schoonmaakdeskundige. „Maar dat zorgt voor plastic afvaldeeltjes in het water. Momenteel ben ik fan van poetsdoeken van biokatoen. Het enige nadeel is dat bij de productie veel water komt kijken.”
5) Spoel sop weg door de gootsteen
Klaar met poetsen? Zorg er dan voor dat je zowel de lege verpakkingen als het vieze sop op de juiste manier weggooit, benadrukt Milieu Centraal. In dat laatste geval betekent dat níét in de tuin, de natuur of op straat; spoel het vieze water altijd weg door de gootsteen. „Via de gootsteen komt het in het riool terecht, en wordt het gezuiverd”, licht Groothuis toe.
SNEL EN MAKKELIJK DUURZAAM SCHOONMAKEN
Hoe zorg je makkelijk en snel voor een duurzaam schoon huis? Met deze tips houd je je huis op groene wijze fris.
1) Was je beddengoed op 60 graden
Regelmatig je bed verschonen is belangrijk. Nog belangrijker: doe dat op 60 graden. Net als handdoeken, theedoeken en vaatdoeken, stelde Diet Groothuis al in dit artikel. Veel mensen wassen alles op 30 graden. Dat lijkt met het oog op duurzaamheid wellicht een weloverwogen keuze (want: minder heet water), maar wassen op zo’n lage temperatuur is niet effectief: bacteriën gaan onder de 60 graden niet dood. Hoe vaak je je beddengoed wast, moet je zelf weten, zegt Groothuis nu. „Dat zijn persoonlijke overwegingen. Ik doe het elke twee weken. Maar ik laat mijn bed wel elke ochtend goed luchten.” Een methode die veel duurzamer is dan je beddengoed élke week wassen. „Huisstofmijt houdt namelijk niet van frisse lucht en kou. Ik klap de dekens open en laat het minimaal een halfuur doorwaaien.”
2) Gooi de droger de deur uit
Hoe zit het vervolgens met drogen? De droger had je al jaren geleden de deur uit moeten gooien, als het aan Groothuis lag. Het is een enorme energieslurper en de was slijt er bovendien van. Veel beter is het om de was op te hangen, als het even kan in de buitenlucht: minder kreukels, een fijne geur en de wind als wasverzachter. Kun je toch niet zonder een droger? Dan heeft Groothuis een tip. „Doe een droge handdoek bij de natte was. Dat scheelt zeker een halfuur.”
3) Draai af en toe een lege was
Die vieze geur uit de wasmachine, waar komt die toch vandaan? Dat kunnen de leidingen zijn, het zeepbakje of de rubberen rand van de wasmachine. Daar blijven namelijk na elke was bacteriën achter. Houd de deur, de rubberen rand en het zeepbakje van de wasmachine schoon om te voorkomen dat kleding alsnog met een muffe geur uit de wasmachine komt.
Draai daarnaast af en toe je wasmachine leeg op 90 graden met een handje soda in het wasmiddelenbakje, adviseerde Diet Groothuis in dit artikel. Dan spoelen de leidingen een keer goed door, ruikt de was schoner en gaat je wasmachine langer mee – ook dát is schoonmaken met het oog op duurzaamheid.
4) Pak elke dag een schone vaatdoek
Een grote bacteriebom in ieder Nederlands huishouden? De immer (half)natte vaatdoek. Die zit door de combinatie van vocht en etensresten algauw stampvol bacteriën, stelde arts-microbioloog Dries Budding in dit artikel uit 2019. Hoewel de meeste daarvan niet gevaarlijk zijn, doe je er goed aan om de doek elke dag in de was te gooien. Daar is Groothuis het mee eens, zegt ze. Haar tip: vervang ‘m elke dag op hetzelfde moment, zodat je het niet vergeet. „Ik doe het bijvoorbeeld elke avond na het eten.” En wie heeft opgelet, weet nu ook op welke temperatuur die vaatdoek vervolgens gewassen moet worden.
VERANTWOORDING
Voor het tot stand komen van deze gids heeft de Slim Leven-redactie onder andere geput uit reeds bestaande artikelen van NRC, te weten:
Wat écht vies is zie je toch niet, Brigit Kooijman (Leven)
Oma leerde nog poetsen, Mirjam Remie (Economie)
‘Is ze vrij, gaat ze poetsen!’ Vrouwen doen zichzelf het huishouden aan, Brigit Kooijman (Leven)
Poetsen geeft voldoening, Juliette Vasterman (Leven)
Schoonmaken helpt ‘ontstressen’, volgens de Japanse monnik, Bobbie van der List (Economie)
‘Schoonmaken wat vies is, je kunt er gelukkig van worden’, Sheila Kamerman (Leven)
Opfriscursus schoonmaken voor studenten (en anderen), Sheila Kamerman (Leven)
Schone weetjes op een rij, Anne Corré, Martine Kamsma, Tristan Theirlynck (Leven)
Voor de juistheid en relevantie van de gids zijn de tips afkomstig uit stukken uit ons archief doorgenomen met en aangevuld door Diet Groothuis, ‘schoonmaakgoeroe’ en schrijfster van de boeken Het Grote Poetsboek, Het Studentenpoetsboek en Het Groene Poetsboekje.
Het grote poetsboek is verfrissend! Voor het eerst heb ik met plezier een boek over schoonmaken gelezen. Wat leuk is, is dat Diet veelal vier methodes verstrekt, namelijk “Fanatieke bui?”, “Lakse bui?”, “Kinderen?” en “Snelpoetsen”. Afhankelijk van de hoeveelheid zin en tijd kun je een methode kiezen die op dat moment het beste bij je past. Gelukkig blijk ik het allemaal goed te doen. Een hele opluchting natuurlijk want ik wil niet dat mijn visite door stinkende toiletten, vieze spiegels en smerige beestjes uit mijn huis verdreven wordt. Wil jij voorkomen dat jouw koelkast de keuken zelfstandig verlaat? Dan doe je er goed aan dit boek in huis te halen!
Ze haat poetsen en ze heeft er geen tijd voor. Toch heeft de Nederlandse Diet Groothuis ‘Het Grote Poetsboek’ geschreven. “Want ik wil wél een schoon, opgeruimd huis. Maar mijn motto is: hoe luier, hoe beter – het leven is zo al moeilijk genoeg.” De beste tips,voor Assepoesters met haast.
Door gebruik te maken van haar tips, trucjes en schema’s kun je het noodzakelijk kwaad dat schoonmaken en opruimen heet, op een meer gemakkelijke en meer relaxte manier doen. Maar pas op, het kan zijn dat je tijdens het lezen al zo’n ontzettende schoonmaakdrang krijgt, dat je Het grote poetsboek echt even weg moet leggen. Ik heb in ieder geval de soda, schoonmaakazijn en groene zeep in huis gehaald en merk dat ik de laatste dagen met iets meer plezier aan het poetsen ben. Nu jij nog…
