Kom nog even naar mij kijken straks Edward van de Vendel Poëziegeschenk 2024

Adem
Mijn moeder gaf haar Wordfeud af.
Ze had nog even, maar het leven,
die glasgeblazen geest, mocht het alvast wel hebben.

Toen de nog maar half gelezen thriller, Johan Theorin.
Haar koken ook, haar lopen, ze leverde zichzelf
stilletjes en waardig in – daarna haar eten.

Wat ik al sinds ze stierf heb willen weten:
mam, wat vond je er nou van? Welk cijfer
zou je geven, mam, aan het bestaan? Aan het

er zijn geweest? Ik hoop zo dat voor het meeste
wat ze aan het einde heeft verteld hetzelfde geldt
als wat ze vroeger zei toen ze haar tweede zoon

weer eens wat somber aan de telefoon gehad had
na zijn emigreren. ‘Hij belt ons als hij ons mist.
Geluk hoef je niet steeds met woorden te bezweren.’

Dat wat waarneembaar breekbaar is, is niet per se
waarmee het is gevuld. Glas is een zucht die je pas ziet
omdat hij door een hitte werd omhuld. Mijn moeder

overhandigde tenslotte ook haar adem. Het was nacht.
Maar ’s ochtens lag ze in haar kussens als een meisje
dat een vijf verwachtte. Glimlachend. Want ja, een acht.
Edward van de Vendel. Uit: Kom nog even naar mij kijken straks. Poëziegeschenk 2024. Poëziecentrum.
Tien – breekbare – gedichten over het thema ’thuis’ schreef Edward van de Vendel voor de poëzieweek van 2024. Zintuiglijke gedichten die de lezer heel dicht op de huid komen, over angst en  missen, afscheid nemen, heimwee en nabijheid. Lieve gedichten, melancholische gedichten ook met spoortjes hoop en hier en daar een bomscherfje erin verstopt. Fijne bundel om vaak te herlezen en je gedachten even te laten opschudden.

Het vrolijke vulvaboekje Dan Höjer & Gunilla Kvarnström

Ze zijn twaalf en zitten op dezelfde school. Ze hebben nog nooit met elkaar over hun geslachtsdeel gepraat en ze kennen elkaar niet zo goed. maar toen ze elkaar voor dit interview ontmoetten, zaten ze al gauw te praten alsof ze al heel lang vriendinnen waren.

Over de naam…
Lisa: ‘Ik noem de mijne muisje. Dat doe ik als sinds ik klein was en ik vind het een goede naam. Ik zou nooit kut kunnen zeggen. Dat is een vies woord. Dat zeggen de jongens op school de hele tijd.’
Emma: ‘Wij zeiden thuis toen ik klein was altijd schoot, daarom vind ik dat een normaal woord, maar toen ik het vertelde, moesten mijn vriendinnen lachen. Ze zeiden dat het ouderwets klonk.’
Caro: ‘Ik zeg trutje. Dat is een schattig woordje. Soms denk ik wel eens dat ik iets stoerders zou willen zeggen, zoals kut of poesje. Want ik vind dat het geslachtsdeel van meisjes niet altijd maar schattig moet zijn; liever iets krachtigers en stoerders zoals bij jongens. Maar als ik probeer om dat te zeggen, klinkt het niet goed.’
Dan Höjer. Uit: Het vrolijke vulvaboekje. Illustraties Gunilla Kwarnström. Gottmer, 22023.
Heruitgave met nieuwe titel van de bestseller Het vrolijke vaginaboekje, en onontbeerlijk voor meiden van nu. Trouwens ook voor jongens van nu. Vrij en open praten over je geslachtsdeel en alles wat daarbij komt kijken is namelijk helaas niet voor iedereen normaal. Dit boekje helpt je daarbij op een ontspannen manier, met feiten, fabeltjes en informatie. Menstrueren, masturberen, de clitoris, hoe er in andere culturen en tijden over werd gepraat en natuurlijk hoe het fysiek precies in elkaar zit. En wat is eigenlijk een orgasme? En hoe zit het met genitale verminking?
Het enige dat ik in dit boekje mis is dat de vulva ook heel kwetsbaar kan zijn, voor misbruik en geweld. Dat je zelf de baas bent over dit lichaamsdeel, en niemand anders. Maar misschien wilde de auteur dat onderwerp nog even weghouden bij jonge meiden.
De grappige tekeningen vullen de tekst prima aan, je moet ervan houden maar zijn voor de doelgroep heel prima.
Leeftijd 9+.

Meer troost. Tine Marie Van Damme

Er bestaat een postbode die haar werk in stilte doet. Elke dag haalt ze de bus van ‘Postkantoor 00/00/00’ leeg. Er zitten brieven in van verliefden en partners, van moeders en vaders, van broers en zussen. Mensen die op verhaal willen komen, die zoeken naar een vorm voor hun verlies. Ze schrijven een boodschap naar een overleden geliefde, als een afscheid over de dood heen.

Elke briefschrijver ontvangt een interpretatie van de brief in een beeld. Enkel de postbode en een van de twaalf kunstenaars lezen de brief en koesteren de woorden….Het zijn allemaal zoektochten om troost te bieden in droeve dagen.
[…]
Ik zou je willen schrijven hoeveel sporen je achterlaat. Onuitwisbare tekens van leven die mij bij jou brengen, steeds opnieuw, maar die mij ook verwarren. Je bent me er eentje. Eentje die indruk nalaat. Soms, als ik heel verdrietig ben, vraag ik me wel eens af of het echt niet met wat minder kon. Minder liefde, minder samen, minder bewondering ook voor wie je bent. Geweest.
Daar ga ik weer: een spoor van leven, een spoor van hoop brengt ons weer bijeen. Laat me af en toe de weg verliezen. Vergeten.
Laat me jou ontrouw zijn.
Dirk Terryn.
Uit: Meer troost. Van Tine Marie  Van Damme. Postbode Postkantoor 00/00/00 . De Eenhoorn, 2023
Wat een – soms letterlijk – adembenemend fijn boek is dit. Kunstenaars verbeelden op een diep ontroerende manier verlies, gemis, dood, verlangen in kleurrijke, inventieve beelden, met hier en daar een tekst. Dit is een zacht boek, voor iedereen die weet heeft van verlies, voor iedereen die nood heeft aan wat troost in de donkerste dagen van een mensenleven.

Hoe komt de kerstman door de schoorsteen? Mac Barnett & Jon Klassen

Hoe doet hij het?
Hoe werkt dat?

Trekt hij zijn broekriem heel erg strak?

Of verkleint hij zichzelf tot hij niet veel groter is dan een muis?
[…]
Gaat hij met zijn hoofd eerst?

Of met zijn voeten?
[…]
Mac Barnett. Uit: Hoe komt de kerstman door de schoorsteen? Illustraties Jon Klassen. Gottmer, 2023. Vertaling Edward van de Vendel.
Dezelfde vraag die heel veel kinderen zich rond Sinterklaas stellen, stellen kinderen  zich blijkbaar in gezinnen waar een kerstman komt. Dit prentenboek speelt daar op een grappige manier mee in korte, droge en grappige teksten en warme, vrolijke prenten.
Leeftijd 3+

Boer Boris en de sneeuwpop Ted van Lieshout & Philip Hopman

Hoera, hoera! Het sneeuwt! Het sneeuwt!
De sneeuw ligt op de daken.
We gaan een sneeuwpop maken
en dan noemen we hem Bob.
We geven hem een wortel en twee ogen in zijn kop.
We geven hem een bezem en hij krijgt een mutsje op.
[…]
Als Boris net is opgestaan,
komt Berend op zijn klompen aan:
‘De dooi viel in met grof geweld!
De sneeuwpop smelt! De sneeuwpop smelt!’
[…]
Ted van Lieshout & Philip Hopman. Gottmer, 2023. 
Er is weer een nieuwe  Boer Boris, ongetwijfeld tot grote vreugde van alle jonge fans. In deze aflevering laten de makers Boris, Berend en Sam naar Thialf rijden met hun smeltende sneeuwpop maar omdat de schaatsers dat niet leuk vinden nemen ze een helikopter naar de Noordpool , botsen onderweg op de arrenslee van de Kerstman maar gelukkig komt alles uiteindelijk goed, zoals het hoort in deze geruststellende serie waar wereldproblemen ver weg lijken en er zelfs nog sneeuw valt in de winter en een blije ijsbeer op de Noordpool loopt.
Leeftijd 3+

Doe maar dicht maar jongerenpoëzie 2023 de 100 mooiste gedichten

Mijn telefoon is vandaag jarig
Vandaag ben ik jarig
Tenminste, ik ben gefeliciteerd op mijn telefoon
Mijn telefoon is jarig vandaag
Wat mij brengt op de volgende vraag

Heb ik wel tienduizend stappen gezet
als mijn telefoon dat niet aangeeft?
Of
Ben ik wel op vakantie geweest
als er geen foto’s  op mijn telefoon staan?
Of
Heb ik wel een goed gesprek gehad
als het niet staat opgeslagen in mijn telefoon?

Nee, vandaag ben IK jarig
Kijk ik op van mijn telefoon
Serienummer C8PVWLJTJC6D betekent vandaag niets
Wanneer ik rustig naar mijn oma fiets.
Eden Meulman, 17 jaar. Uit: Doe maar Dicht Maar Jongerenpoëzie 2023, illustraties Academie Minerva Projectbureau/AMP,  Stichting  Poëziepaleis 2023. 

Hé, beestjes! in het bos. Erik van Os, Elle van Lieshout & Marieke ten Berge

Roetsj, de boom in
rap, rap, rap
nootje eten
hap, hap, hap
roetsj, de boom uit
rap, rap, rap
knap, knap, knap, hoor
zonder trap.
Erik van Os en Elle van Lieshout. Uit: Hé, beestjes! in het bos. Illustraties Marieke ten Berge. Gottmer, 2023. 
Grappige versjes op rijm voor de allerkleinsten over dieren in het bos, van een egeltje tot een eekhoorn en een specht tot een vosje.
Alweer het derde deel in de fijne Hé beestjes-serie, die eerder over beestjes in de tuin en beestjes op de boerderij ging, opnieuw aanstekelijk en uitnodigend geïllustreerd door Marieke ten Berge. Zo breng je jonge kinderen liefde voor dieren en natuur bij.
Leeftijd 2+

Confetti in mijn hoofd. De mooiste gedichten van Kinderen & Poëzie 2022-2023

de traktor
majt het
gras
de andrun
traktor
haalt het
gras op
wat een
feest
voor de
koejen
Jonathan Glas, groep 3. 

Aardscheiding
Mijn ouders
Waren net aardkorstplaten
Soms wel eens een botsing
Meestal gaan ze terug
Op hun plek
Maar deze keer niet
Ze scheiden
Twee werelden die vroeger één waren
Eén aan de ene kant
Eén aan de andere kant
Met daartussen een scheur
Van pijn en verdriet
Met mij als brug ertussen
Jens Weemaes, groep 7. 
Uit: Confetti in mijn hoofd. De mooiste gedichten van Kinderen & Poëzie 2022-2023. Illustraties Noorderpoort Kunst en Multimedia, Groningen. 32e editie, Stichting Poëziepaleis.
Elk jaar organiseert Stichting Poëziepaleis de gedichtenwedstrijd Kinderen & Poëzie voor kinderen van 6-12 jaar.
Elk jaar kiest een jury uit de honderden inzendingen de 100 mooiste, beste, indrukwekkendste gedichten en maakt er een prachtige bundel van.
En elk jaar weer krijg je als lezer een stomp in je maag van de fantastische gedichten die daar in staan.
Wat een feest dat het Poeziepaleis dit doet, nu al voor de 32e keer. En wat heerlijk dat er zoveel kinderen zijn die wat ze meemaken, denken, voelen of zien kunnen verwoorden op een bijzondere, originele manier, zo dat iedereen die van taal houdt er kippenvel van krijgt. De gedichten worden vervolgens ook nog eens liefdevol verbeeld door studenten van een kunstopleiding. Bravo Poëziepaleis!
Leeftijd: 6+

Wees welkom boven op mijn beste hoed. Gedichten bij onvergetelijke gedichten.

Aan de sneeuw
Constantijn Huygens (1596-1687)
Droog water, koele wol, wit roet, gehakte veren,
wees welkom boven op mijn beste hoed en kleren,
ik zie niet hoe men u met reden haten zou,
die ons van boven brengt de warmte met de kou.
Recept voor sneeuw
Jos van Hest
Zoek in een souvenirwinkel
het schap met sneeuwbollen

Schud alle bollen die er staan
en ga door met schudden

Houd als een jongleur
alle kristallen in de lucht

Laat het sneeuwen
op katten en konijnen

Laat het sneeuwstormen
over bossen en bergen

Laat je niet wegsturen
Veroorzaak een lawine.
Wortelstoemp
Daniel Billiet
Dagen op gewacht, tientallen keren neus
tegen het raam verwachtingsvol turen.
Al dagen heb ik alles klaar gezet: een stevige
lange wortel, vijf stukken worst als knopen,
een banaan voor de glimlach, twee uien,
een bezem. Mijn dikke jas, sjaal en wanten
liggen klaar. De hemel hangt zwaar van
het grijs. De kou guurt door de boomgaard.
Maar sneeuwen wil niet lukken. Al hang ik
nestkastjes op. Om een warm huisje te bieden.
Mama wil me troosten. Lachend belooft ze
wortelstoemp te maken. Of ik hou van stoemp
met bananen? Ik antwoord met een stevige stompen.
Daniel Billiet, Jos van Hest, Gil vander Heyden, Bette Westera. Uit: Wees welkom boven op mijn beste hoed. Gedichten bij onvergetelijke gedichten. Illustraties Trui Chielens. De Eenhoorn, 2023.
Wat een heerlijk idee, dit boek! Vier dichters van naam en faam schreven gedichten bij oudere gedichten waarvan ze vinden dat we die niet mogen vergeten: ‘…dat oude prachtgedichten springlevend kunnen zijn, tenminste als ze gelezen worden. En daar knelt het schoentje. Oude gedichten dragen versleten jassen en liggen onder een laagje stof waardoor er nog maar weinig mensen ze lezen. En dat is doodjammer’ schrijven de vier in een voorwoord.
Volgen achttien klassiekers uit de Nederlandstalige literaire canon, zoals ‘Hebban olla vogala’ en ‘De idioot in het bad’ met daarna een gedicht van elk van de vier dichters, geschreven ‘niet om de competitie aan te gaan met die topdichters’ maar als ‘opstapjes, hulpstukken, steunwieltjes…duwtjes in de rug om die beroemde gedichten uit onze canon te gaan lezen.’
Dat werkt soms fantastisch, zoals bij  ‘Aan Rika’ van Piet Paaltjens (1835-1894), waarop de vier hedendaagse dichters reageren met buitengewoon grappige teksten. Maar niet altijd krijg je door een  van de moderne gedichten meer zicht op het oude ‘voorbeeldgedicht’, zoals bij Aan de sneeuw’ hierboven. Dat geeft niet, het levert in elk geval een welkome, verfrissende bundel op met bijna honderd fijne gedichten, zowel oud als nieuw. De illustraties in blauw en rood potlood treffen soms precies de juiste sfeer van de gedichten, maar ogen hier en daar onbeholpen en wat grof.
Leeftijd 10+

Op reis in een huis. Riet Wille & Richard Verschraagen

ga je mee naar het huis van adam en siham?
mama sara moet aan het werk.
papa hamza bakt een koek.
en waar is poes dan?
reis, lees en zoek snel mee!

ik reis door dit huis.
dus pas maar op, muis!
al ben je snel,
ik pak je wel! (oplossing: poes)
In het huis van Adam en Siham zijn er elf verschillende kamers. Los in elke kamer de raadsels op en ga op zoek naar wat er nog meer verstopt is. Maak er samen met je kleuter of beginnende lezer een leuk lees-, zoek- en rijmmoment van. (tekst voor de voorlezer).
Riet Wille. Uit: Op reis in een huis. Prenten Richard Verschraagen. De Eenhoorn, 2023. 
Opnieuw brengt Riet Wille een lees- en doeboek uit voor beginnende lezers, dit keer leidt ze haar lezertjes door de kamers, hal, keuken en tuin van een doorsnee woning. De rijmende tekstjes bestaan uit eenlettergrepige woorden, er zijn spelvormen in het boek verwerkt zoals zoekopdrachten, raadsels en taalspelletjes en de tekeningen zijn fleurig en toegankelijk. Voor de (groot)ouders en andere voorlezers: de oplossingen van de raadsel en taalspelletjes staan ondersteboven klein op de pagina’s. Doelgroepboek.
Leeftijd 3+