Kiezen
[…]
na de zomer wordt het herfst
dan denk ik: dit is de mooiste tijd
de meeste mensen denken bij herfst
voornamelijk aan somberheid
maar als de stormwind giert
en de bomen zijn oranje
de regen klettert erop los
pak ik mijn grote regenlaarzen
en blubber vrolijk door het bos
dus had ik het voor het zeggen
en misschien vindt iedereen dat raar
dan zou het altijd herfst wezen
altijd herfst het hele jaar.
[…]
kiezen
kiezen
ik kan zo moeilijk kiezen
ik ben zo bang dat
als ik voor het ene kies
ik het andere moet verliezen
het liefste wil ik allebei
maar dat kan nu eenmaal niet
als je moet kiezen
[…]
Boudewijn de Groot. Uit: Soms als ik een vlinder zie. Tekeningen Mark Janssen, muziek Jaco van der Steen. Lemniscaat, 2022.
Opwekkende kinderliedjes van grootmeester Boudewijn de Groot, zoals over alleen zijn,  een ezelsbrug bouwen, een zingende merel, de oranje kat Schaduw, een zebra op het zebrapad en hoe het is om een vlinder te zijn.
Wie daarbij meteen denkt aan zijn lied Verdronken Vlinder uit 1970 voor volwassenen zal hier heel andere teksten aantreffen: laagdrempeliger, maar nog steeds de wereld bevragend en met een filosofische inslag. Door de dromerige beelden van Mark Janssen is het naast een voorlees-, ook een fijn kijkboek geworden, om samen grasduinend van te genieten.
Leeftijd: 6+

Kriebelen
Ik zit bij opa op de bank
en probeer niet te raden
wat hij met zijn vinger
op mijn rug tekent:

‘Een huis? Oma?
Een dubbeldekkerbus?
Een eend? Een walvis?’

Opa schudt zijn hoofd,
tekent, tekent, tekent.

Ik weet allang wat het is,
maar wat voelt nou fijner
dan gekriebel op je rug?

Na poging zes lacht opa:
‘Ik stop. Mijn vinger is moe.
Je zoekt maar een mooie jongen
om op je rug te kriebelen.’

‘En een mooi meisje?’ vraag ik.
‘Is dat ook goed?’

Ik durf niet om te kijken.
Opa zegt niets,
is even helemaal stil.

Dan schrijft hij
op mijn rug:

wie jij maar wil
Pim Lammers. Uit: Ik denk dat ik ontvoerd ben. Tekeningen Sarah van Dongen. Querido, 2022.
Los geschreven en veelomvattende gedichten zijn het: opa’s en oma’s, neven en nichten, papa’s en mama’s, broertjes en zusjes in vele gedaantes en kleuren komen op een originele manier voor het voetlicht. De gedichten lijken eerder spoken wordteksten dan poëzie, en zodra je Pim Lammers hoort voordragen vallen ze  echt helemaal op hun plek.
Vriendinnen worden met je vaders nieuwe vriendin maar tegen je moeder zeggen dat je hoopt dat ze snel verhuist, samen met mama naar het blootstrand, een neef met make-up die je moeder make-uples geeft, vaders ruilen met je klasgenoot, seksuele voorlichting van papa waarbij je zusje steeds heel hard LUL en KUT roept, verliefd zijn op je nichtje Mila, opa’s griezelige Wieka-woekamanhuisje in het bos, en ga zo maar door.
Grappig, divers, met nadrukkelijk veel aandacht voor andere samenleefvormen dan het klassieke gezin. Ook op de beeldenrijke tekeningen van Sarah van Dongen zien we veel verschillende huidskleuren en culturen, zoals mama’s met hoofddoeken. Jeugdpoëzie waar veel kinderen zich in zullen kunnen herkennen.
Leeftijd 7+

Er leefden eens, ergens ver weg, lang geleden,
een trol en een heks en een geest.
Die waren verschrikkelijk vals en boosaardig.
Zo waren ze altijd geweest.

Ze zeiden nooit ‘hoi’ en ze zeiden nooit ‘sorry’.
Ze brulden graag kwaad: ‘Hou je kop!’
Ze hielden van plagen en pesten en slecht zijn.
Ze schepten er zelfs over op.

‘Ik ben hier het slechtst én het sterkst,’
riep de trol.
‘Ik sla iedereen tegen de grond.’

De geest riep: ‘Kan wezen,
maar ik ben veel enger.
Ik wandel ’s nachts rammelend rond.’

‘Nou en?’ riep de heks.
‘Met mijn magische spreuken
verander ik mensen in luizen,
en brullende trollen in kwakende kikkers,
en dolende geesten in muizen.’

Toen zagen ze Saar met haar stippeltjeszakdoek.
Ze liep naar een huisje dichtbij
en ging er in wonen.
De heks grijnsde grimmig.
De trol gromde: ‘Die is voor mij!’
[…]
Julia Donaldson. Uit: Niet slecht! Tekeningen Axel Scheffer, vertaling Bette Westera. Gottmer, 2022.
Van de makers van de populaire Gruffaloboeken een lief avontuur, heerlijk ritmisch rijmend vertaald door Bette Westera.
Leeftijd 3+

Dansen
Genoeg geweest.

Op dit moment worden de presidenten afgezet, premiers
dictators, alle machthebbers gaan per direct
schiettuig ontmantelen en mijnen vegen, bommen rapen.
Ravage en verwoesting repareren die ze hebben aangericht.
[…]
Lucht geven we terug aan onze liefsten, mooisten, blijsten:
vogels, ach! Zoveel al uitgestorven, afgeschoten, ziek.
De aarde kan niet zonder, dus vandaar voor hen
dat hommels en insecten voorrang krijgen.

Land zullen we niet meer verwoesten, lithium en kobalt
zijn niet nodig, mensen hebben benen,
kunnen lopen. Mieren is gevraagd om hen
te ondersteunen. Die hebben weet van discipline.

Dan, als de aarde en haar schepsels zijn gered,
het universum juicht, de sterren buigen, zon en maan
heel even stilstaan, ja dan gaan we dansen,
dansen zoals duiven in de lente. Samen dansen.
Diet Groothuis. Uit: Dichter nr. 25 Klimaatverandering. Plint, 2022.
Bijna 60 gedichten over klimaatverandering, dat moet een loodzwaar tijdschrift opleveren. Toch?
Veel gedichten stemmen inderdaad verdrietig, tot nadenken of vooral handelen en dit is een onderwerp waar niemand blij van wordt, dat klopt.
Maar toch staan er ook lichte, grappige gedichten in, zoals Dag vuilnisman van Linda Vogelesang, die voor haar vuilnis een factuur aan de vuilnisman overhandigt want ‘Voor zulke goede grondstof/is dat dus écht niet duur.’ En in Kwesties van keuze van Erik van Os verwacht de dichter dat wij mensen aan stank ten onder zullen gaan omdat kort douchen inmiddels tot verantwoordelijk gedrag wordt gerekend. Maar, hoopt hij, ‘de aarde blijft/wel voortbestaan.’
De kleurige beelden in deze Dichter zijn gemaakt door de Haagse beeldend kunstenaar Carolien Adriaansche, die al 25 jaar werkt met plastic afval. Alle vormen en kleuren inspireren haar ’tot kunstwerken waarmee ze aandacht vraagt voor de gevolgen van klimaatverandering.’
Een rijk boekje boordevol gedichten en beelden die hopelijk tot inspiratie en bezieling leiden.
Leeftijd 6+