De belangrijkste vragen over de Eerste Wereldoorlog (met antwoorden)
Waarom moet ik iets weten over de Eerste Wereldoorlog?
De Eerste Wereldoorlog was een vreselijke oorlog, waarin verschrikkelijk veel mensen zijn gestorven. Waarin generaals vonden dat ze geweldige plannen hadden, maar waarin die plannen vaak heel anders uitpakten dan verwacht. Waarin leiders het volk bleven vertellen dat het andere land de vijand was, en mensen geloofden dat hun land beter was dan alle andere landen.
Waarom was de Eerste Wereldoorlog anders dan alle andere oorlogen daarvoor?
…Het kwam door de techniek…Er waren nieuwe wapens uitgevonden…Door de ontwikkeling van nieuwe wapens was deze oorlog dodelijker en verschrikkelijker dan alle oorlogen daarvoor…(het was) een totale oorlog…Dit geweld tegen burgers was iets nieuws.
Hoe ziet een leger eruit?…Wat is een front? …Wat zijn loopgraven? …Waarom gingen er zoveel soldaten dood? …Waarom heet het de Eerste Wereldoorlog?…
Hoe begint een oorlog?
…Een oorlogsverklaring is een officiële brief of toespraak waarin de leider van een land de oorlog verklaart aan een ander land. Dat is het begin van een oorlog. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd er in totaal 62 keer de oorlog verklaard.
[…]
Marrit Boogaars, Annemieke de Groot, Roos Jansveld, Juul Lelieveld, Liesbeth Rosendaal. Uit: Toen het oorlog was 1914-1918. Illustraties Irene Goede. Gottmer, 2021
Wat een uiterst noodzakelijk, zeer goed geschreven en uitstekend gedocumenteerd boek voor kinderen over de Eerste Wereldoorlog is dit! Alle mogelijke vragen en antwoorden komen aan bod. Er staan overzichtelijke tijdlijnen in het boek, een overzicht van bondgenoten en fronten en informatie over personen die belangrijk waren in de Eerste Wereldoorlog mét foto.
Er is ook een hoofdstuk  hoe het leven van soldaten eruit zag, en dat was bepaald niet fijn. Er is een hoofdstuk over de dieren: hoe veel er stierven, hoe ze boodschappen heen en weer brachten, hoe ze werkten als soldaat of hoe ze hun baasjes troostten.
Het boek stelt belangrijke vragen aan de orde, in een terugkerende rubriek ‘Om over na te denken’, zoals bijvoorbeeld hoeveel vluchtelingen er in een land passen, of of  wapens beter zijn als je er veel mensen mee dood kunt maken en of een persoon mag beslissen over de levens van anderen.
Het gaat over spionnen en shellshock, over leven in de loopgraven en hoe de oorlog eindigde en wie als allerlaatste soldaat sneuvelde.
Alle teksten staan in korte, overzichtelijke rubrieken, in een uitnodigend lettertype en prettige opmaak en worden vergezeld door veel historische foto’s en stripachtige tekeningen.
Wil je dat je kind vredelievend – en in vrede – opgroeit, laat het dan via dit boek leren over een van de belangrijkste episodes in onze recente geschiedenis toen er géén vrede was.
Gewapend met kennis en inzicht weten de kinderen van nu vast  beter hoe kostbaar en bijzonder onze huidige vrede is en hoe ze zich kunnen inzetten voor een vreedzame samenleving in plaats van een die haat en verdeeldheid zaait. 

Leeftijd: 10+

‘Niet springen, Anchesenamon.
Prinsessen wandelen of schrijden,
ze springen niet rond als een kikker,’
zei Nefertiti op zachte toon, want
koninginnen schreeuwen niet.
Amany liep verder door de gang,
keek bij de hoek nog eens achterom
– moeder weg? – en huppelde toen verder
naar de schrijfkamer van Sennedjem,
die haar de godenwoorden bijbracht.
Sennedjem zat aan zijn lage tafeltje
toen ze de kamer binnenkwam.
Ze knielde neer op een biezen mat,
pakte een pen en haar schrijverspalet
en schreef – of was het tekende? –
een woord dat ze vorige week had geleerd
bovenaan op een oefenvel.
[…]
Lida Dijkstra. Schaduw van Toet. Illustraties van Djenné Fila. Luitingh Sijthof, 2021.
Verhalen rondom Toetanchamon, de beroemde farao die na tien jaar op de troon al op zijn 19e! stierf en wiens graftombe in 1922 werd ontdekt. In ‘Schaduw van Toet’  vertelt Lida Dijkstra zijn levensverhaal vanuit zijn halfzus Anchesenamon of Amany, met wie Toetanchamon – Toet – een sterke band heeft en die niet alleen zijn belangrijkste praatpaal is maar ook zijn leermeesteres en later zelfs zijn vrouw.

Amany is een slimme dame die de krappe ruimte die ze als vrouw aan het Egyptische hof heeft, uitbuit door te leren lezen en schrijven waardoor ze meer begrijpt en ziet dan haar seksegenoten en ze haar eigen weg durft te zoeken. Toetanchamon heeft een klompvoet  en is bang aangelegd maar weet desondanks zijn rivalen voor te blijven. Met Amany aan zijn zij volgt er een bloeiperiode voor het land omdat hij zich niet bezighoudt met zijn eigen wel en wee, maar met dat van zijn onderdanen.

Uiterst actueel thema, evenals vrouwenrechten en de rol van godsdienst (Toets vader schaft tijdelijk bijna alle goden af) in de maatschappij. Allemaal weeft Dijkstra ze onopvallend maar op een sterke manier door haar verhaal.  De veelkleurige geschiedenis van Toet en Amany vertelt ze in ritmische, vrije verzen, poëtische taal en losse rijmvormen, afwisselend onderbroken door de lessen van Amany aan haar halfbroer in verhalende prozavorm.

Dijkstra weet ondanks de vele losse verhaalelementen een boeiend en spannend verhaal te vertellen. Dat is knap, vooral omdat het je als lezer regelmatig lukt je te identificeren met Amany, en soms met Toet. Dijkstra deed dit eerder ook al in historische hervertellingen als Verhalen voor de Vossenbroertjes (naar Van den vos Reynaerde), De ring van Koning Salomon (bijbelverhaal) en Het beest met de kracht van tien paarden (Griekse mythologie).  Komt ze in een volgend boek met een hervertelling uit de Scandinavische godenwereld?

De illustraties in het boek zijn minstens zo spraakmakend en schitterend als het verhaal. Djenné Fila gebruikt elementen uit hiërogliefen en traditionele Egyptische kunst in haar platen zonder dat ze gedateerd aandoen en in schitterende kleuren waarin zelfs bladgoud en papyrus is verwerkt.
Dit onwaarschijnlijk mooie boek is er een van een buitencategorie. Elk kind zou het moeten lezen, al was het maar om meer te weten te komen over de tijd van de farao’s of hoe je je als vrouw staande houdt in een vijandige omgeving.
Leeftijd 10+