Ben Ali Libi

Op een lijst van artiesten, in de oorlog vermoord,
staat een naam waarvan ik nog nooit had gehoord,
dus keek ik er met verwondering naar:
Ben Ali Libi. Goochelaar.

Met een lach en een smoes en een goocheldoos
en een alibi dat-ie zorgvuldig koos,
scharrelde hij de kost bij elkaar:
Ben Ali Libi, de goochelaar.

Toen vonden de vrienden van de Weduwe Rost
dat Nederland nodig moest worden verlost
van het wereldwijd joods-bosjewistisch gevaar.
Ze bedoelden natuurlijk die goochelaar.

Wie zo dikwijls een duif of een bloem had verstopt,
kon zichzelf niet verstoppen, toen er hard werd geklopt.
Er stond al een overvalwagen klaar
voor Ben Ali Libi, de goochelaar.

In ’t concentratiekamp heeft hij misschien
zijn aardigste trucs nog wel eens laten zien
met een lach en een smoes, een misleidend gebaar,
Ben Ali Libi, de goochelaar.

En altijd als ik een schreeuwer zie
met een alternatief voor de democratie,
denk ik: jouw paradijs, hoeveel ruimte is daar
voor Ben Ali Libi, de goochelaar.

Voor Ben Ali Libi, de kleine schlemiel,
hij ruste in vrede, God hebbe zijn ziel.
Willem Wilmink. Uit: Verzamelde liedjes en gedichten. Prometheus, 2010.

Flip Flap huisdieren. Giechelplezier met geinige rijmpjes en grappige dieren

Mijn rug lijkt op een twijgje,
heel bruin en lang en fijn.
Mijn kaken zijn heel krachtig,
maar mijn kopje is erg klein.

Mijn uitgestrekte poten
zijn tenger, maar niet zwak.
Ik kan niet heel veel spelletjes.
Maar verstoppen? Met gemak.
(Ritsel ritsel. Is het een… ? wandelende tak)
Alex Scheffer. Uit: Flip Flap Huisdieren. Giechelplezier met geinige rijmpjes en grappige dieren. Vertaling Edward van de Vendel. Volt, 2019.
Ingenieus voorlees-prentenboekje van stevig karton voor peuters en kleuters waarbij alle dieren in tweeën kunnen worden geklapt en zo gecombineerd met een ander dier. Op die manier ontstaan er hilarische combinaties waarbij kinderen ondertussen met woordcombinaties kunnen spelen. Fijn gedaan. De subtiele vertalingen van Edward van de Vendel verdienen een extra vermelding. Ook vormgeving en tekeningen zijn meer dan in orde. 
Leeftijd 2+

Poëzie Hardop. 35 columns met 95 gedichten van 65 dichters

250 gram per dag
Toonbank
Op zoek naar de ultieme liefdesverklaring
loop ik haastig binnen

‘deze woorden hier zijn nog niet
eerder gebruikt,’ zegt de verkoper,
wijzend op een stoffig doosje –
ze moeten echt allemaal
nog uitgesproken worden’
en kijkt mij ongeduldig vragend aan

ik mompel iets twijfelachtigs,
weet niet of dit de juiste woorden
zullen zijn en kijk verlegen om me heen

in de winkel zie ik de bak met
tweedehands zinnen, planken
achterhaald geluk, glazen potten
vol oud zeer en in de etalage
nog een complete set
hebben en houden

ik weet, er is geen tijd te verliezen en als
de kassa rinkelt, overhandig ik mijn kloppend hart

-‘zal ik ze voor u inpakken?’
-‘ja, heel graag… het is nog een verrassing’
Anke Herder. Uit: De poëziegids, inspiratiebronnen voor poëzielessen. (Het Poëziepaleis, 2012)
In dit gedicht zijn splinternieuwe, knisperend verse woorden gewoon te koop.
[…] We kunnen putten uit een oneindig aantal woorden. Dichters gebruiken er meestal maar weinig om veel te zeggen, maar wel precies de juiste. ‘Poëzie is de kunst om de zee in een glas te vangen,’ zei Italo Calvino.
Zet poëzie op de Schijf van Vijf. Wie weet leren we dan wat minder oeverloos te leuteren. De hoeveelheid groente is onlangs opgeschroefd naar 250 gram. Dus laten we over het leesvoer zeggen: 2,5 gedicht per dag. Bij aanhoudend zwetsen de dagelijkse portie poëzie naar boven afronden.
Hans en Monique Hagen. Uit: Poëzie Hardop. 35 columns met 95 gedichten van 65 dichters. Illustraties Maartje Kuiper. Querido, 2019. 
Hardop poëzie voorlezen aan elkaar, vooral aan kinderen, daar maakten Hans en Monique Hagen zich in hun wekelijkse columns in het Parool gedurende hun Nederlandse KinderboekenAmbassadeursschap op een creatieve, inspirerende en overtuigende manier hard voor: ‘Van sporten wordt je lijf soepel, van lezen word je lenig met taal. Dat geldt vooral voor poëzie. Lezen is net zo belangrijk als gezond eten en tandenpoetsen.”
Zou het helpen als hun boek aan alle vaders en moeders, juffen en meesters wordt uitgedeeld? Vast.

Het Ei

Het begon allemaal met een ei.
Een ongedacht groot ei.

Je kon het niet missen.
Behalve dat er nergens ogen waren.

Geen armen, staarten, huid of haar
adem, wortels of wind.

Geen regen of rots.
Niks was er. Behalve het ei.
[…]
Diet Groothuis. Uit: Het ei. Illustraties: Ingrid & Dieter Schubert. Hoogland & Van Klaveren, 2019. 
Hoe alles ooit is begonnen, daar kunnen kinderen heel goed over nadenken. 
Leeftijd 5+

Even lekker niks

Tranen
Kom maar naar buiten,
tranen met tuiten,
tranen van pijn of van verdriet.

Zal ik een rolletje pleisters pakken?
Eventjes overal pleisters plakken?
Pleisters met plaatjes? Of helpt dat niet?

Zal ik je dan maar wat langer dan even
overal allemaal kusjes geven?
Kusjes met tuiten,
kom maar naar buiten.
Kusjes met tuiten die niemand ziet.
Ageeth de Haan & Bette Westera. Uit: Even lekker niks. Illustraties Ruth Hengeveld. Gottmer, 2019. Met liedjes-cd.
‘Voorleesversjes voor peuters en kleuters om rustig van te worden’ noemt de uitgever deze uitgave. De versjes schilderen scènes die voor jonge kinderen herkenbaar zijn, ritmisch en her en der rijmend. Ook de tekeningen van debutant Ruth Hengeveld zijn rustgevend van sfeer en toon, al gebeurt er van alles in deze lieve, grappige prenten.
Leeftijd 2+

Een toren dozen

lolly’s en koek
smarties en snoep
heten suikerGOED.
helaas mag een kind
maar weinig zoet…
[…]
eerst moet het lang rijpen,
daarna drogen in de zon.
misschien zou dat vruchtje
veel liever wijn worden,
en geen gerimpeld besje
als het zelf kiezen kon…
[…]
kleine kriebelbeestjes
met of zonder poten,
springen, vliegen, lopen
zomaar in het rond,
onder, op of boven de grond.
[…]
eerst een ei,
dan een rups.
die vreet blaadjes op
en verandert in een pop.
als die haar vleugels open slaat,
fladdert er iets
wat bloemen en tuinen nog fleuriger maakt.
Riet Wille. Uit: Een toren dozen. Vol poëtische raadsels. Met prenten van Richard Verschraagen. De Eenhoorn, 2019.
Een boek vol vier- of vijfregelige rijmpjes met raadseltjes er in, voor peuters en kleuters die al wat taalbesef hebben. De vrolijke tekeningen helpen met de raadseltjes.
Leeftijd: 3+

De secretarisvogel schrijft. Alle diergedichten

Mijn moeder is vroeger een poes
geweest, denkt ze weleens, ze wil
haar staart terug, een zachte lange

staart die door een gaatje in haar rok
of broek naar buiten komt en die ze
om haar middel kan slaan of laten

hangen om ermee te spelen en anderen
te plagen. Het lijkt me heerlijk, zegt ze
om op die staart te zitten, hem tussen

mijn tenen zachtjes te knijpen, sierlijk
over de grond te slepen, dingen te laten
doen waar ik me nu nog voor schaam.
Remco Ekkers. Uit: De secretarisvogel schrijft. Alle diergedichten. Tekeningen Sytse van der Zee. Uitgeverij kleine uil, 2019.
Zo aanstekelijk kunnen schrijven over een reiger in sluipgang, moederschapen die hun lammetjes naar een andere wei zien vertrekken, de versiertruc van een spin, dat kan Remco Ekkers als geen ander. In sobere, bescheiden taal schildert hij zijn liefdevolle portretjes zo, dat je dat dier wilt zijn, dat je voelt wat het meemaakt, denkt wat het dier denkt.
Heerlijke poëzie voor gevorderde en nieuwe gedichtenlezers en -liefhebbers.
Leeftijd 6+

 

 

 

Rupsje Nooitgenoeg 50 jaar

’s Nachts lag er,
in het maanlicht,
een eitje op een blad.

Op een mooie zondagmorgen ging de zon stralend en warm op
en uit het eitje kroop – plop! – een piepklein hongerig rupsje.
Eric Carle. Uit: Rupsje Nooitgenoeg, 50 jaar. Gottmer, 2019.
Zo begint al 50 jaar een van de bekendste kinderboeken ter wereld. Welk kind onder de 50 is er niet mee groot geworden?
Dat is een prestatie van formaat die weinig boekpersonages te beurt valt en deze feestelijke jubileumuitgave, mét linnen rug en een brief van Eric Carle aan al zijn lezers, meer dan rechtvaardigt.
Op naar de volgende 50 jaar Rupsje Nooitgenoeg.

Bij de beesten af

Piemelgevecht
Platwormen
…hebben een heel bijzondere manier om zich voort te planten: ze duelleren met hun piemels.
[…] hebben allebei de ouders een of twee piemels én bevruchtbare eitjes.
Het motto van platwormen is: geen moeder worden! Het is veel gemakkelijker om even gauw zaadcellen af te geven dan om eitjes te produceren en op zoek te moeten naar een geschikte plek om ze te leggen.
Dat lijkt de enige reden te zijn voor dit gevecht, dat wel een uur kan duren.
De wormen maken zich breed, draaien om elkaar heen, ontwijken elkaar behendig en stoten net zo lang tot eindelijk een van de twee zijn puntige piemel in de ander weet te steken. Daarna denkt hij alleen nog maar: gauw wegwezen nu – en veel plezier nog met onze kinderen!
Katharina von der Gathen. Uit: Bij de beesten af. Het liefdesleven van dieren. Illustraties Anke Kuhl. Gottmer, 2018.
Hebben dieren seks? Krijgen spinnen baby’s? Kunnen dieren homo zijn?
Vrijwel elk kind stelt zichzelf dit soort vragen. Dit boek geeft antwoorden, op een feitelijke, grappige en heldere manier.
Wist je bijvoorbeeld dat een kogelvisman het kogelvisvrouwtje zacht in haar kin bijt, nadat hij met zijn vinnen een mooi ribbelpatroon in het zand voor haar heeft gemaakt? Daarna volgt pas de paring.
En dat een molmannetje de vagina van het mollenvrouwtje waarmee hij heeft gepaard met een dikke prop kleverige vloeistof dichtlijmt, zodat het zaad van andere mannetjesmollen niet meer bij de eicellen van dit vrouwtje kunnen komen?
En dat dieren elkaar versieren? Hoe het verder gaat na de paring?
Hoe gaat seks bij olifanten, giraffen, java-apen, wijngaardslakken, bedwantsen, dromedarissen, reuzenpanda’s, mieren en schorpioenen eigenlijk?
Dit boek staat boordevol met heerlijke kennis , opgedeeld in handig kleine tekstblokjes, voorzien van grappige, duidelijke, kleurrijke tekeningen inclusief een handige piemel- en vaginagalerie, van lieveheerstbeestje tot blauwe vinvis.
Aanrader voor ieder kind dat meer wil wetten over het dierenrijk.
Leeftijd 8+

Zo kreeg Midas ezelsoren. De mooiste Metaformosen van Ovidius

Leto
Vluchten moest ze
met haar tweeling
die maar net
geboren was.
Zij verborg de
beide baby’s
in de plooien
van haar jas.

Op haar tocht
had godin Leto
zelf verschrikkelijke
dorst.
En de kleintjes
dronken tot
de laatste druppel
uit haar borst.

Onverdraaglijk
was de hitte.
En de zon verschroeide
’t veld.
Dit houd ik
niet vol,
dacht Leto bitter.
Ze was uitgeteld.
[…]
Maria van Donkelaar. Uit: Zo kreeg Midas ezelsoren. De mooiste Metamorfosen van Ovidius. Prenten van Sylvia Weve. Gottmer, 2019.
Al de bekende verhalen uit de klassieke oudheid, van Orpheus en Eurydice, Narcissus,  Europa, Daedalus en koning Midas, maar ook de minder bekende, van Leto, Andromeda en Battus, heeft Maria van Donkelaar  herverteld op ritme en rijm, met verrassende vondsen en in zeer eigentijdse taal (‘Heb jij soms wat aan je oren?’ vroeg Apollo gepikeerd).

Knap gedaan, af en toe licht geforceerd, maar voor jongere lezers een perfecte manier om kennis te maken met deze mythes en personages.
Voor oudere lezers handig en plezierig om zo mogelijk weggezakte kennis op te vijzelen.
Van de tekeningen van Sylvia Weve moet je houden, maar ze zijn uiterst grappig, eigenzinnig en beeldend.
Boek is  groot, luxe uitgevoerd, met full colour illustraties en leeslint.
Leeftijd: 7+